Hz. İsa Bir Peygamber mi Yoksa Bir Filozof mu?

[ALKA]

2000 Yıl önce Hz. İsa "Asıl iş bitirici insanın kendisidir" diyerek mitolojik inançların zararlı olduğunu belirtirken, bu yeni düşüncesi nedeniyle çarmıha gerilmek suretiyle ağır şekilde infaz edildi. Hz.İsa’nın bu gerçek düşüncesi süreç içinde kamuoyuna duyurulmamıştır / tanıtılmamıştır/ daha doğrusu, İsa’dan sonra hem Hiristıyanlar hem Kur’an’ın lideri Hz. Muhammed tarafından farklı bir İsa tanıtılmıştır. Yani, ahlâki devrim peşinde olan, çok hümaniter biri, aynı zamanda da bir peygamber ve Allah’ın oğlu olarak tanıtılmış o... Hümaniter bir insan olduğunda şüphe yok ancak, " İsa neden Allah’ın oğludur ve buna neden gerek duyulmuştur?" sorusu üzerinde bugüne kadar bir yoğunlaşma olmamıştır. Hz. İsa’yla ilgili yeni tartışmalara yol açacak (tabi ki üzerinde durulursa) bir konuyu gündeme getirmek isterim.

Tespitimle ilgili olarak 4 İncil'de de net bilgiler mevcut; az sonra onları sunacağım. Ama bu arada Hz. İbrahim’in asıl kimliğinin 4000 yıl önce insanlar tarafından bilinmiyor olduğunu ve O'nun oğlu İsmail’i kurban etmek istemesinin asıl amacından saptırıldığını da belirtmek ve kısaca özetlemek isterim; çünkü bu iki kişilik birbiriyle çok yakın...

Hemen konuya ilişkin İncillerden örnekler sunmaya geçeyim..

- Birgün Hz. İsa’ya bir hasta getirilir. Hz İsa ona, "Kalk, günahların bağışlandı!" der. Yanındakiler, "Günah bağışlamak ancak Allah’a aittir; böyle demekle küfre girdin!" deyince Hz. İsa, "Evet, insanoğlu günah bağışlama yetkisine sahiptir." karşılığını verir (1)

- Hz İsa, Cumartesi günü bir hastayı tedavi edince -Yahudilikte Cumartesi günleri iş yapmak yasak olduğu için- bir grup Yahudi O'na "Sen Hz. Musa’ya inanmaz mısın?" diye itiraz eder. Hz. İsa buna karşı onlara "Bakın, ben bu adamı tedavi ettim; iyileşti. Bu durumda sizden soruyorum: Bu adamı kurtarmak mı daha iyi yoksa 'bugünde çalışmak yasaktır' deyip onu ölüme terketmek mi?" (2) diye sorar ve bu arada heme şunu da ekler: "İnsanoğlu Cumartesi gününün de rabbidir/Allah'ıdır" şeklinde enteresan bir cümle kullanır (3) (O'nun bu sözü İncil’de birkaç yerde tekrarlanmaktadır.) ki, islam felsefesine göre bu ifadeyi kullanmakla insan küfre/inkara girer..

- Yine birgün Yahudilerden bir grup O'na şöyle bir soru sorar: "Farzedelim ki 7 erkek kardeş var ve bunlardan biri bir kadınla evlenir. Günün birinde şayet bu erkek ölse ve bu dul kadın kalan kardeşlerden biriyle evlense ve günün birinde o kardeş de ölse ve bu kadın sırayla hepsiyle evlense.. 7 Kardeş de öldükten sonra kadın da birgün ölse.. Söyle bakalım; bu kadın kıyamet günü hangi kardeşin eşi olacak?" Hz. İsa da "Siz sapıtıyorsunuz! Çünkü bunlar kıyamet gününde evlenmezler; bunlar ancak melekler gibi yaşayacaklar. Şunu iyi bilin ki Allah ölülerin değil yaşayanların Allah'ıdır" şeklinde ilginç bir karşılık verir.(4) Burada çok açık ki, Hz. İsa için dünyadaki hayat önemli; öteki hayatı pek düşündüğü/inandığı söylenemez..

Sanırım İncil’den örneklediğim bu bilgiler bir şeyler ifade ediyor... Kaldı ki "Hz. İsa’nın babası yoktu; sadece annesi Meryem vardı." ve "Allah üfürdü de Meryem hamile kaldı." gibi inançlar İncil’e göre bile yanlıştır. Çünkü İncil’de "Hz. İsa’nın babası vardı ve adı da Yusuf’tu." şeklinde çok net açıklamalar vardır. (5)

Burada kısa bir ara verip Hz. İbrahim’e de biraz değinmek isterim. Kutsal kitaplarda (özellikle Tevrat ve Kuran’da) anlatılır ki Hz İbrahim, oğlu İsmail’i Allah’ın emriyle kurban niyetiyle kesmek istemiş. Evet ben buna inanıyorum; ama çok farklı bir bakış açısıyla...

O zamanlar insanlar, tanrılar adına kurban olarak kesilirdi. Hz. İbrahim bu vahşete son vermek istiyordu. İbrahim, "Bunu kendim kaldırıyorum." deseydi kimse ona inanmazdı; belki de bu O'nun hayatına mâlolurdu. Zaten o günkü sisteme karşı çıktığı için Nemrut gibi yöneticiler tarafından Urfa’da ateşe atıldı. Tanrı sisteminin dışına çıkmadığı halde buna benzer sıkıntılar çekti; direkt karşı çıkmış olsaydı O'nun için daha beter olurdu. (Bu olaya diyalektik mantık çerçevesinde bakmak lazım.)

İşte bu vahşeti inandırıcı bir yöntemle ortadan kaldırmak için oğlu İsmail ile birlikte bir senaryo hazırladı ve etrafa 'tanrı adına oğlunu keseceği' haberini yaydı. Günü gelince İsmail’i yere yatırıp bıçağı boğazına dayadığı sırada Cebrail’in gelerek O'na tanrıdan "İsmail'in yerine hayvan kurban edebileceği" vahyini getirdiğini söyledi. Olay bu şekilde tarihe geçti ve kutsal kitaplarda da yer aldı. (6)

İbrahim’in amacı "Tanrı, insan yerine hayvanları da kurban olarak kabul eder." mesajını vermek ve insan katliamını ortadan kaldırmaktı. Hz. İbrahim burada tanrıyı devreye soktuğu halde bazı insanlar yine insanları kurbat etmeğe devam etti ve bu gelenek Hz. Muhammed zamanına kadar devam edegeldi. İslam tarihinde anlatılır ki bir olay sebebiyle Hz. Muhammed’in dedesi Abdulmuttalib, oğlu Abdullah’ı (Hz. Muhammed’in babası) kesmek ister. Ama kefaret olarak 100 deve verip bundan vazgeçer.

Yineliyorum ki Hz. İbrahim o dönemde tanrıyı devreye sokmasaydı kimse ona inanmayacaktı. Ancak işi tanrıya havale etmesine rağmen insanların tanrılar adına kurban edilmesi işlemi Hz. Muhammed dönemine kadar da devam etti.

Tabulaşmış adetleri bir anda ortadan kaldırmak zordur. Hz. İsa’nın az önceki benzer açıklamalarından hareketle onda Hallac-i Mansur’un "Ene’l hak" felsefesini görüyorum.

Tabii bunu 2000 yıl öncesinde, topluma net olarak anlatmak gerçekçi olamazdı. Ama yine de O'nun ne düşündüğü konusunda İncil’deki bilgiler dikkatle incelenirse asıl amacıyla ilgili net ipuçlarına ulaşılacaktır. Şu da gözden kaçmamalıdır ki, o dönemde mücadelesine katkı sunan sadece annesiyle 'Havari' denilen 12 arkadaşı vardı. Bunlardan Yahuda İskoriyot ispiyonculuk yapıp onu ele verdi ve bu yüzden Hz.İsa çarmıha gerilip feci şekilde infaz edildi. (7)

Aslında bugün Hıristiyanlar ve özellikle de Müslümanlar tarafından inanıldığı biçimiyle Hz. İbrahim ve Hz. İsa’yı inceleyecek olursak onların asıl felsefelerinden uzak kalmış oluruz. Ayrıca böyle bir inanış şeklinde toplumsal faydaya da rastlanmaz. Hz. İsa’nın 20 asır önce "Asıl irade sahibinin insan olduğu" noktasında verdiği mücadeleyi dikkate alırsak 21. asırda O'nu halâ "Allah’ın oğlu" sıfatıyla tanımlıyor olmanın çağdaş dünya insanlığı için büyük bir zaaf ve evrimimizin önündeki ciddi engel olduğunu görürüz.

Ben hem Hz. İsa'yı hem de Hz. İbrahim’i dönemlerinin önemli birer filozofu ve devrimcisi olarak değerlendiriyorum. Hiçbir yere müracaat etmeden sadece kutsal kitaplardaki bilgiler ve dönemin sosyo-kültürel yapısı göz önüne alındığında onların bu unvanı netlik kazanacaktır.

Sonuç olarak belirtmek isterim ki bu uyduruk ve yararsız inançları aşamadığımız, insanın kaderini tayin etme noktasında yetkinin ancak insanda olduğunu kabul etmediğimiz ve her türlü fikri tartışan açık bir toplum haline gelemediğimiz sürece sıkıntılar hep olacaktır.

Arif Tekin..


Dipnotlar:

1- Markos İncili, 2/1-12

2- Luka İncili, 6/6-11.

3- Luka incili, 6/5

4- Matta İncili,22/24-33; Luka İncili, 20/27-40.

5- Matta incili, 1/16 ve Luka incili, 3/23.

6- Kur’an’dan Saffat suresi, 101-107.

7- Markos İncili, 14/10 ve devamı.