Şimdi yalnızca yaşayan insanlar değil, gelecek nesiller de soyuluyor. Lev Tolstoy
Eskiden Ekolojik Borç günü olarak adlandırılan "Dünya Limit Aşım Günü"; doğanın sahip olduğu ve insanların 1 yıl boyunca kullanabileceği kaynakları o yıl içerisinde tükettikleri günü bize vermektedir. Başka bir deyişle yaptığımız tüketimin dünyanın kendini yenileme hızını geçtiği gün olarak da betimleyebiliriz.
2022 için Dünya Limit Aşım günü yapılan analizler sonucunda 28 Temmuz 2022 olarak açıklandı. Bu da demek oluyor ki 1,75 dünya varmış gibi harcıyoruz kaynakları. Nasıl hesaplanıyor derseniz aşağıdaki denklem size yardımcı olacaktır.
Limit aşım günü 1970lerden bu yana ölçülmektedir. Tablo 1'de yıllara göre limit aşım tarihlerini görebilirsiniz. Her geçen yıl takvimde bu süre biraz daha öne gelmektedir. (Tabloya baktığımızda 2020 yılı limit aşım günü 22 ağustos olarak gözükmektedir. Bunun sebebinin pandemi kaynaklı karantinalar nedeniyle yılın ilk yarısında kaynak kullanımındaki düşüşten kaynaklandığı belirtilmektedir).
Aynı zamanda Şekil 1'de gösterilen yıllara göre dağılım grafiği de dünya kaynaklarını nasıl hunharca harcadığımızı ve bu veriler ışığında böyle harcamaya devam edersek 2030 ve 2050 yıllarında 3 dünya kaynağını tüketeceğimizi göstermektedir. Şekilde yeşil ile gösterilen alanlar bizim harcamamıza karşılık dünyanın kendini rejenere edebileceği miktarı göstermektedir. Kırmızı alanlar ise önümüzdeki yıldan harcamaya başladığımız kaynak miktarıdır. Görüleceği üzere her yıl artış göstermektedir.
Şekil 1. 1071-2022 yılları arasında Dünya Limit Aşım Günü (4)
Küresel bazda analizler yapıldığı gibi, ülkeler bazında da Küresel Ayak İzi Ağı (Global Footprint Network) örgütü ulusal ayak izi ve biyokapasite verilerini kullanarak hesaplamalar yapmakta. Bu hesaplamalara göre Türkiye'nin limit aşım günü 22 Haziran. Bugünden itibaren önümüzdeki 6 ay boyunca kullandığımız her doğal kaynak doğanın yeniden üretebileceğinden fazlasını tüketecek. Ve ne yazık ki Türkiye uzun zamandır dünya ortalamasına göre 1 ay daha önde. Yani kendi payımıza düşen kaynağı dünya ortalamasından daha önce ve hızlı tüketiyoruz.
Limit aşım günü bütün ülkeler için bu geçerli değil tabii. Yukarıdaki eşitliğe baktığımızda kişi başı ekolojik ayak izi kişi başı dünya biyokapasitesinden büyük olan ülkelerin limit aşım günü var. overshootday.org'un paylaştığı bilgiler ışığında 188 ülkeden sadece 50 tanesinin limit aşım günü yok. Bu 50 ülke dışında kalan tüm ülkeler sorumsuz bir şekilde tüketerek gelecek nesillerden çalmaya devam ediyor. Şekil 2'nin bize gösterdiği verilere bakıldığında gelişmiş ülkeler sınıfında olan ülkelerin limit aşım günleri en gerilerde ve işin ironik kısmı bu ülkeler sürdürülebilirlikten en çok bahseden ülkeler.
Şekil 2. 2022 yılı Ülke Limit Aşım günleri (4)
Pekiyi bu kadar sürdürülebilirlik konuşup, bu kadar yasalar çıkarıp bunun sonucunda bu kadar tüketici olmayı nasıl başarıyoruz? Gerçekten tükettiğimiz her şey bize gerekli mi? Bu soruları hep beraber düşünüp kafa yormalıyız, iyileştirme üzerine çalışmalar yapmalıyız.
Bununla ilgili #MoveTheDate yani tarihi ileri ötele kampanyası başlatılmış durumda. Kampanya 5 temel alana odaklanmış bunlar: dünya, şehirler, nüfus, enerji ve gıda (Şekil 3'te detaylara ulaşabilirsiniz).Girişimler, kırsal güneş enerjisi projeleri ve düşük etkili sığır eti üretiminden, döngüsel moda ve kadın sağlığına kadar uzanıyor.
Şekil 3. #TarihiİleriÖtele kampanyasında odaklanılan 5 anahtar alan (4)
Global Footprint Network and Schneider Elektrik tarafından 2019 yılında yapılan bir araştırma, mevcut binaları enerji verimli hale getirmek ve enerjiyi karbonsuzlaştırmak dünya limit aşım günün 21 gün ileriye ötelemeye yardımcı olabilir. Gıda israfını yarı yarıya azaltabilirsek tarih 10 gün ileri alınabilirdi. Küresel CO2'yi yarıya indirerek, tam 93 gün tasarruf edilebilir ve insanlığın et tüketimini azaltmak, tarihin 17 gün geriye alınmasına olanak verebilir.
Limit aşım tarihini ileri öteleyebilmek için hem bireysel, hem ülkesel hem de küresel olarak elimizden gelen her şeyi yapalım. Şunu unutmamalıyız ki dünya çevre günü temasında vurgulandığı gibi sadece tek dünya var. Onu düzgün kullanalım ve ona iyi davranalım.
Yazar: Dr. Özge SİVRİOĞLU
Ek Bilgiler
Ekolojik ayak izi: İnsanlığın o yıldaki doğal kaynak tüketimi Biyokapasite: Bir coğrafi bölgenin, yenilebilir doğal kaynaklarını yıllık olarak üretme kapasitesinin göstergesidir.
Türkiye'nin 2022 limit aşım günü hesabını yapmak isteyenler için https://data.footprintnetwork.org/#/ sitesinden alınmış veriler aşağıdadır. Sizler de siteden Türkiye ve diğer ülkelerin verilerine ulaşabilirsiniz.
Türkiye için ekolojik ayak izi: kişi başı 3,3 gha Global biyokapasite: kişi başı 1,63 gha (global hektar)
Tablo 1 ve Şekil 3 yanında yazan kaynaklardan Türkçeleştirilmiştir.
* Bir ben vardır bende, benden içeri. (Yunus Emre) * Gören bizi sanır deli, usludan yeğdir delimiz. (Muhy-i) * Kadınlar insan, biz insanoğlu. (Neşet Ertaş) * Bu otobüs de benim Maserati'm, halkımla birlikte kullanıyoruz. (Tuncel Kurtiz) * Rahat yaşamak uğruna gerçeği mezara mı götüreyim; halka gerçeği anlatmak uğruna ölümü mü göze alayım? (Turan Dursun) * Beneath this mask there is more than flesh, beneath this mask there is an idea Mr Creedy, and ideas are bullet-proof. (V for vendetta) * O iyi insanlar, o güzel atlara binip çekip gittiler. Demirin tuncuna, insanın piçine kaldık. (Yaşar Kemal) * Sen yanmazsan, ben yanmazsam, biz yanmazsak, nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa. (Nazım Hikmet Ran) * Çin'den İspanya'ya, Ümit Burnu'ndan Alaska'ya kadar her milli bahride her kilometrede dostum ve düşmanım var. Dostlar ki; bir kere bile selamlaşmadık, aynı ekmek, aynı hürriyet, aynı hasret için ölebiliriz..
(Nazım Hikmet Ran)
Bugün günlerden Dünya Limit Aşım Günü. 20 Ağustos'ta, yani bugün bu yıl gezegenin bize sunduğu doğal kaynakları tükettik. Bu yılın geri kalanında yaşamımızı gelecek yıldan ödünç alarak sürdüreceğiz.
Bugün günlerden Dünya Limit Aşım Günü. 20 Ağustos'ta, yani bugün bu yıl gezegenin bize sunduğu doğal kaynakları tükettik. Bu yılın geri kalanında yaşamımızı gelecek yıldan ödünç alarak sürdüreceğiz.
WWF'in stratejik ortağı olan Küresel Ayak İzi Ağı (Global Footprint Network - GFN) tarafından yapılan son çalışmaya göre, 20 Ağustos'ta Ekolojik Ayak İzimiz gezegenin kapasitesini aşacak. Dünya Limit Aşım Günü, insanlığın talebinin doğanın bir yıl içinde sunduğu miktarın üzerine çıktığı gün olarak her yıl GFN tarafından açıklanıyor. GFN verileri, Dünya Limit Aşım Günü'nün 2011 yılından beri her yıl üç gün öne kaydığını gösteriyor.
İnsanlığın doğa üzerindeki talebi; gıda gereksinimi, hammadde temini ve karbondioksitin özümsenmesi olarak ayrı ayrı ölçülüyor. Buna Ekolojik Ayak İzi deniyor. Gezegenin doğal kaynakları bir yıl içinde yenileme ve atıkları özümseme kapasitesi, Ekolojik Ayak İzi ile karşılaştırılıyor. GFN verileri, gezegenin 12 ayda ürettiği doğal kaynağı 8 ay içinde tükettiğimizi gösteriyor. Yılın geri kalanında ise doğal sermayeyi tüketmeye başlıyoruz.
Ekolojik açık; balık stoklarının, ağaçların ve diğer doğal kaynakların tükenmesiyle, karbondioksit gibi atıkların atmosferde ve okyanuslarda birikmesiyle sonuçlanıyor. Aşırı tüketim arttıkça, ödediğimiz bedel de artıyor: Ormanlar daralıyor, biyolojik çeşitlilik kayboluyor, balıkçılık azalıyor, toprağın verimi düşüyor, gıda sıkıntısı baş gösteriyor, atmosferde ve okyanuslarda daha fazla karbondioksit birikiyor. Bütün bunlar doğa üzerinde baskı oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda ekonomiyi baltalıyor. Ormanların ve okyanusların özümseyebileceği miktardan daha fazla sera gazı emisyonunun açığa çıkmasının sonucu olan iklim değişikliği, ekolojik limit aşımının en önemli ve yaygın etkisi olarak gezegendeki yaşamı tehdit ediyor.
Mevcut kaynaklar yedi milyarlık gezegenin ihtiyaçlarını karşılamaya yetmiyor.
Günümüzde, iki milyar insanın temel gereksinimlerini karşılamakta sıkıntı yaşıyor olması, düşünce sistemimizden başlayarak yaşam biçimimizi ve tüketim alışkanlılıklarımızı değiştirmemiz gerektiğini açıkça gösteriyor.
Nasıl destek olabilirsiniz?
WWF'nin Thunderclap kampanyasına kişisel facebook ve twitter hesaplarınızdan katılarak 20 Ağustos'ta hesaplarınızdan otomatik paylaşım yapılmasını sağlayabilirsiniz. http://wwf.to/1cAAXLU
20 Ağustos günü #oShoot hashtag'ini kullanarak İngilizce veya Türkçe "Dünya Limit Aşım Günü"ne dair tweet atabilir, WWF-Türkiye hesabından atılan tweet'leri retweet edebilir, WWF-Türkiye facebook güncellemelerini paylaşabilirsiniz.
Akıllı telefonlarınızdan "Dünya Limit Aşım Günü" hakkında söylemek istediklerinize dair Vine App uygulamasıyla 6 saniyelik video'lar çekip paylaşabilirsiniz. WWF en sevilen video'ları kendi twitter hesabından yayınlayacak. https://vine.co/v/hbT3jjQVDAJ
Thunderclap nedir?
Sosyal medyada sizin adınıza paylaşım yapmaya yarayan bir iletişim platformudur. Aynı zamanda kampanya organize etmeye yarayan uygulamaya kaydolan kişilerin hesabından belirli gün ve saatte aynı anda paylaşım yapar. WWF'nin Thunderclap uygulamasına katılan herkesin hesabından 20 Ağustos günü paylaşılacak olan metin şöyledir:
#oShoot! It's Overshoot Day - we've already used up Earth's natural resources for the year. Now what? http://wwf.to/16zTrpy
Vine App nedir?
Twitter'da 6 saniyelik video'lar çekip paylaşmaya yarayan bir uygulamadır. Akıllı telefonlar aracılığı ile çekilen kişisel video'lar twitter'a post edilir. WWF Dünya Limit Aşım Günü için twitter hesabına post edilen video'lardan favorileri seçip aynı gün kendi hesabından paylaşacak.
* Bir ben vardır bende, benden içeri. (Yunus Emre) * Gören bizi sanır deli, usludan yeğdir delimiz. (Muhy-i) * Kadınlar insan, biz insanoğlu. (Neşet Ertaş) * Bu otobüs de benim Maserati'm, halkımla birlikte kullanıyoruz. (Tuncel Kurtiz) * Rahat yaşamak uğruna gerçeği mezara mı götüreyim; halka gerçeği anlatmak uğruna ölümü mü göze alayım? (Turan Dursun) * Beneath this mask there is more than flesh, beneath this mask there is an idea Mr Creedy, and ideas are bullet-proof. (V for vendetta) * O iyi insanlar, o güzel atlara binip çekip gittiler. Demirin tuncuna, insanın piçine kaldık. (Yaşar Kemal) * Sen yanmazsan, ben yanmazsam, biz yanmazsak, nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa. (Nazım Hikmet Ran) * Çin'den İspanya'ya, Ümit Burnu'ndan Alaska'ya kadar her milli bahride her kilometrede dostum ve düşmanım var. Dostlar ki; bir kere bile selamlaşmadık, aynı ekmek, aynı hürriyet, aynı hasret için ölebiliriz..
(Nazım Hikmet Ran)
* Bir ben vardır bende, benden içeri. (Yunus Emre) * Gören bizi sanır deli, usludan yeğdir delimiz. (Muhy-i) * Kadınlar insan, biz insanoğlu. (Neşet Ertaş) * Bu otobüs de benim Maserati'm, halkımla birlikte kullanıyoruz. (Tuncel Kurtiz) * Rahat yaşamak uğruna gerçeği mezara mı götüreyim; halka gerçeği anlatmak uğruna ölümü mü göze alayım? (Turan Dursun) * Beneath this mask there is more than flesh, beneath this mask there is an idea Mr Creedy, and ideas are bullet-proof. (V for vendetta) * O iyi insanlar, o güzel atlara binip çekip gittiler. Demirin tuncuna, insanın piçine kaldık. (Yaşar Kemal) * Sen yanmazsan, ben yanmazsam, biz yanmazsak, nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa. (Nazım Hikmet Ran) * Çin'den İspanya'ya, Ümit Burnu'ndan Alaska'ya kadar her milli bahride her kilometrede dostum ve düşmanım var. Dostlar ki; bir kere bile selamlaşmadık, aynı ekmek, aynı hürriyet, aynı hasret için ölebiliriz..
(Nazım Hikmet Ran)
Fikret Başkaya ile "GENÇLERLE BAŞ BAŞA: İKLİM KRİZİ VE EKOLOJİK YIKIM" kitabı üzerine konuştuk.
* Bir ben vardır bende, benden içeri. (Yunus Emre) * Gören bizi sanır deli, usludan yeğdir delimiz. (Muhy-i) * Kadınlar insan, biz insanoğlu. (Neşet Ertaş) * Bu otobüs de benim Maserati'm, halkımla birlikte kullanıyoruz. (Tuncel Kurtiz) * Rahat yaşamak uğruna gerçeği mezara mı götüreyim; halka gerçeği anlatmak uğruna ölümü mü göze alayım? (Turan Dursun) * Beneath this mask there is more than flesh, beneath this mask there is an idea Mr Creedy, and ideas are bullet-proof. (V for vendetta) * O iyi insanlar, o güzel atlara binip çekip gittiler. Demirin tuncuna, insanın piçine kaldık. (Yaşar Kemal) * Sen yanmazsan, ben yanmazsam, biz yanmazsak, nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa. (Nazım Hikmet Ran) * Çin'den İspanya'ya, Ümit Burnu'ndan Alaska'ya kadar her milli bahride her kilometrede dostum ve düşmanım var. Dostlar ki; bir kere bile selamlaşmadık, aynı ekmek, aynı hürriyet, aynı hasret için ölebiliriz..
(Nazım Hikmet Ran)
21-01-2024, 15:19
Dünya Limit Aşım Günü
Normal
