Sosyal türleşme: Dil-anlam-değer yabancılaşması.

[Şüpheci Dinsiz]

Evrimde "türleşme" denen bir olgu var. Örneğin birlikte yaşamakta olan bir geyik topluluğu; şiddetli depremlerle oluşan uçurumlarla, şiddetli su baskınları sebebiyle oluşan derin nehirler-göllerle, şiddetli kuraklık sebebiyle göçlerle bölünüyorlar. Bölünen geyik topluluğunun bir kısmı soğuk iklimli bir coğrafyaya, bir kısmı ormanlık alana, bir kısmı çöl bölgesine göçüyor. Her bölünmüş topluluğun ana toplulukla bağları tamamen kopuyor, biyolojik evrimleri sürerken her biri yeni coğrafyalarına uygun bir şekilde doğal seçilime ve adaptasyona uğruyorlar. Aradan yüzbinlerce yıl geçince, biyolojik yapıları o kadar değişiyor ki, tekrar bir araya gelip çiftleşseler bile üreyemiyorlar. Buna "türleşme" deniyor.

İnsanlarla gerek direkt, gerekse sosyal medya üzerinden iletişimimde; söylediklerimin bazen hiç anlaşılmadığını, bazen çok çok yanlış anlaşıldığını, muhatabımın söylemek istediğini çok çok yanlış kelimelerle anlattığını görüyorum. Toplumda kelime-anlam bilgisi hiç bu kadar gerilememişti. Bunu cehaletle açıklayamayız. Hayatımda doğruların ve yanlışların bu kadar aleni bir şekilde ortada olduğu bir dönem hiç olmadı. İnternet denen mecrada herşey alenen ortada olduğu halde, cep telefonu olan herkesin internete erişimi olduğu halde durum böyle. Bu duruma "sosyal türleşme" adını vermek doğru olur diye düşünüyorum. Aynı kelimeleri kullanıyoruz ama o kelimelerden aynı şeyleri anlamıyoruz, hatta o kelimelere herkes kafasına göre bir anlam yüklüyor. Feci boyutta "dil-anlam" yabancılaşması yaşıyoruz.

Benzer bir durum "değer" anlayışında-kabulünde de var. "Çalıyor ama çalışıyor, hep onlar çaldı biraz da biz çalalım, artık doktor dövebiliyoruz, gericiysek gericiyiz, sapına kadar ırkçıyım, dindar ve kindar bir nesil yetiştiriyoruz, azınlıklar kılıç artığıdır" diyen insanların sayısı bu ülke nüfusunun %40'ından fazlasını oluşturuyor. Demokrasinin olduğu bir ülkede bu insanlar ağır yaptırımlara maruz kalırdı ve çok ağır cezalar alırdı, bu ülkede bunları söylemek gurur kaynağı oldu ve yapanlar-söyleyenler ödüllendirildi.

--/--

Ablam bir ameliyat geçirdi, 10 gün süreyle refakat ettim, evden hastaneye, hastaneden laboratuvarlara, doktordan doktora, oradan oraya koşturdum. Türkiye'de hastaneler iyi organize edilmiş birer kurum olsaydı, 5 birim koşturma ile birkaç saatte hallolacak işler 500 birim koşturma ile 12 hafta sürmezdi.

Bu sürecin her aşamasında "sosyal türleşme"yi ve "dil-anlam-değer" yabancılaşmasını iliklerime kadar yaşadım. "Toplum ilerledi ben dinozor kaldım" desem doğru değil, çünkü toplumu oluşturan bireyler de birbirleriyle iletişim kuramıyor. Birkaç kez doktorun ve hemşirenin dediğini hastaya ve hasta yakınına tercüme etmek zorunda kaldım. Kendileri tek başlarına anlaşamadılar. Bazılarına yazıp verdim, çünkü ilaçların kullanımını unutup hastayı öldürebilirlerdi. Doktorla ben de tek seferde anlaşamadım, "böyle mi yapayım, bunu mu demek istiyorsun" diye sorup "evet-hayır" diye cevaplayınca, bazen de İngilizce tıbbi terimleri kullanarak anlaşabildik.

Bir örnek vereyim;
40'lı yaşlarda bir hasta için eşine ilaç kullanımını, acil durumları, pansuman günlerini, yan etki ihtimallerini ve yan etki durumunda ne yapacağını başlıklar halinde yazıp vermişim. Diyorum ki; "ateşi çıkınca ne yapacaksın?" Hemen saçma sapan bir şey uyduruyor.
"Yahu yazdım eline verdim, oradan neden bakmıyorsun" diyorum, oradan okuyup, okuduğunu anlamayıp daha saçma birşey uyduruyor. "Ateşini nasıl ölçeceksin?" diyorum, ateş ölçmeyi bilmiyor, öte yandan elinden cep telefonu düşmüyor, bıt bıt bıt birilerine ışık hızıyla birşeyler yazıp duruyor.

Kafayı iyice yedim anlayacağınız. Ufak tefek konularda anlaşamamak-beceriksiz olmak önemli değil ama konu insan sağlığı olduğunda en küçük ihmal-bilgisizlik-beceriksizlik felaketle sonuçlanır.

Bir örnek daha vereyim;
Kantinde çorba satıyorlar, vejetaryen olduğum için et suyu olup olmadığını sordum, cevap veremediler, çorba getiren şirketi aradılar, onlar da cevap veremedi, şirketin aşçısını buldular, "et suyu koymuyorum, tavuk bulyon kullanıyorum, rahat rahat yiyebilir" demiş. Kantin çalışanları ile bakıştık, çoğu üniversite öğrencisi, hiçbiri olayı anlamadı. Ya vejetaryenliği bilmiyorlar, ya bulyon nedir bilmiyorlar, ya tavuğun da et olduğunu bilmiyorlar. Sonuçta 10 gün boyunca marketten zeytin-peynir-ekmek-salatalık-domates alıp yedim.

Çok fena türleşmişiz.