Evrenin Genişlemesi

[Yıldıztozu]

Bilim-kurgu, bilimin ilerlemesine ve yeni şeyler keşfetmesine vesile olabilir ama

Deney-gözlem bir yere kadar işliyor, sonrasında matematiğe ve bilim-kurguya yönelmekten başka çare kalmıyor.

Mesela Higgs bozonun varlığı sadece tahmine dayalıydı, kurguydu. Ama artık deney-gözlemle ispatlandı.

[Aleph]

Hocam, yıldızların çekirdeğinde gerçekleşen füzyon tepkimelerini de gözlemleyemiyoruz ancak matematiksel modellerini kurabildiğimiz için varlığından emin olabiliyoruz, öyle değil mi?

Aslında mesele belki de entropinin istatistiksel/gözlemsel bir olgu olmasında. Aşağıda paylaştığım dünyayı değiştiren 17 denkleme bakarsanız hepsi eşitlik denklemi, bir tanesi hariç. İşte o bir tanesi de kalan hepsini yönetiyor*.


Tekrarlamam gerekiyor mu bilmiyorum ancak benim bu savım, sınır koşulları belli olan kapalı bir sistem için geçerli.
Bakın, size bunun deneyini de hemen yapayım:

Çevresi ile kütle ve ısı alışverişi olmayan adyabatik bir sistem ele alalım. Sistem, bir piston-silindir düzeneğinden oluşsun ve içinde oda sıcaklığında sıvı su bulunsun. Pistonun üst kısmı vakumlanmış olsun. Bu durumda nasıl bir hal değişimi bekleriz? Su buharlaşır ve piston yukarı yükselir, öyle değil mi? Peki bu sonsuza kadar mı sürer? Hayır, buharlaşarak sıvı su yüzeyi ve piston arasında hacim oluşturan su buharının sıvı yüzeyine uyguladığı basınç, suyun oda sıcaklığındaki denge buhar basıncına erişene kadar devam eder, sonra durur. Burdaki hal değişimi sonunda kapalı sistemin entropisi artımıştır. Bu sistemin entropisini azaltmak ancak dışarıdan sisteme iş girilmesi ile yani pistonun aşağı yönlü itilmesi ile mümkün olur. Bunu yaparsak buharlaşan su tekrar sıvılaşacak ve silindir içindeki sıvı su yüzeyi yükselecektir. Ne elde ettik? İlk hal değişiminin tersini.. Buharlaşan suyun terkar sıvılaşması ile kırışan cildin terkar pürüzsüz hale gelmesi arasında termodinamik açıdan bir fark yoktur, budur anlatmaya çalışıtığım..

*"The law that entropy always increases holds, I think, the supreme position among the laws of Nature. If someone points out to you that your pet theory of the universe is in disagreement with Maxwell's equations — then so much the worse for Maxwell's equations. If it is found to be contradicted by observation — well, these experimentalists do bungle things sometimes. But if your theory is found to be against the second law of thermodynamics I can give you no hope; there is nothing for it but to collapse in deepest humiliation."
Sir Arthur Stanley Eddington, The Nature of the Physical World (1915), chapter 4

[Yıldıztozu]

Entropi ve düzensizlik sürekli artıyorsa, evrimsel süreçteki ve canlılığın başlangıcındaki karmaşıklığın ve düzenin sürekli artmasını neyle açıklayacaksınız. Hadi ateistler bunu da açıklayın

[spartacus]

Yıldıztozu´isimli üyeden Alıntı

Bilim-kurgu, bilimin ilerlemesine ve yeni şeyler keşfetmesine vesile olabilir ama

Deney-gözlem bir yere kadar işliyor, sonrasında matematiğe ve bilim-kurguya yönelmekten başka çare kalmıyor.

Mesela Higgs bozonun varlığı sadece tahmine dayalıydı, kurguydu. Ama artık deney-gözlemle ispatlandı.

Bilimsel varsayım. Bilimsel varsayım ile diğer senaryo-kurguları karıştırmamalı, yoksa Akıllı Tasarımcılar'da diğerleriyle pek farklı kulvarda değiller, sadece bir taraf idealist senaryo yazıyor ötekide teolojik senaryo yazıyor açıkcası bilim kurguya da benzemiyor, akıl oyunları denebilir

[spartacus]

Aleph´isimli üyeden Alıntı

Buharlaşan suyun terkar sıvılaşması ile kırışan cildin terkar pürüzsüz hale gelmesi arasında termodinamik açıdan bir fark yoktur, budur anlatmaya çalışıtığım..

Sevgili Aleph

Diyelim ki 30.000 çevrim oldu ve sonuncusunda piston tepesi kırıldı...

30.001 nolu aşağı inmesiyle eski haline mi gelecek? (entropi değişmiş durumda) -işte basit bir gözlem ve deney durumu, bu tür fantastik kurguları doğruluyor mu? hayır...

Benim anlatmaya çalıştığımda bu, başından beri diyorum ki, değişim nitelik üzredir ve bünyede gerçekleşir. Pistonun iniyor mu, çıkıyor mu olmasının bir önemi yok(yani piston tepesi kırılmışsa ya da erimiş ise inerken tekrar eski haline gelecek değil, bu anlamda bir önemi yok).

Yani o kırışlar bu tür benzetimlerle düzelmez. Mevcut durumda objenin formunu, niteliğini olumlu yönde(eğer olumlu olan ve yine bize göre kırışık olmaması ise) değiştirecek olan, yine ortam değişkenleridir, nesnel zemindir, kastedilen entropi değişimi eğer olumlu yönde rol oynarsa amenna, fakat bu geçmişe dönmek, anne karnına doğru geri gitmek filan değildir, mevcut olanın değişimidir(yani bir yerlere filan gittiği, geldiği yok, üzerinde değişiyor, mevcut olan değişiyor, elde başka mevcut yok- yani geçmiş ve gelecekte milyonalrca var olan bir objemiz yok, sadece 1 tane ve değişken. Yani şu anda milyarlarca sayıda Aleph yok, sen ne isen şu an osun, geçmişin, geleceğin sanal ve hafıza-varsayım-yani akılda, fikirde, hayal dünyamızda-nesnel değil. Nesnel olan şu anki formun ve niteliklerin ve süreğen değişiyor. Entropi değişirse değişirsin o kadar, ister hissedilen düzeyde, ister hissedilmeyen düzeyde sadece değişirsin, bir yerlere gidip, gelmezsin, ölüysen dirilmezsin vs). Zaten mevcut olan süreğen değişkenlik içinde ve neyin olumlu olup olmadığını biz ancak özne düzeyiyle belirleriz, nesnel zeminde ise böyle bir kriter de, belirleyenide(metafizik, idea-fikir, mantık, amaç) yok..

[Yıldıztozu]

Anlıyorum Spartacus, bir yerde haklısın da.
Ama şimdi mesela çoklu evrenlerin var olabileceğine dair iki tane destekleyici argüman var. Birincisi kuantum olasılıkları, ikincisi bigbang'deki enflasyon.
Ama bunlar kanıt değil, destekleyici argüman. Çoklu evrenler veya farklı boyutlar bilim-kurgu veya safsata gibi görünebilir ama gerçek olma ihtimalleri de vardır. Çünkü şuanki bilgilerimizle çelişmiyor ve uyuşuyor, varlığına işaretler var, kanıtlar değil.

Tabi bu tarz durumlardan sahte bilim üretilerek, özellikle dindarlara malzeme çıkarılmış olabilir. Ama dindarları umursayan kim

[Aleph]

Yıldıztozu´isimli üyeden Alıntı

Entropi ve düzensizlik sürekli artıyorsa, evrimsel süreçteki ve canlılığın başlangıcındaki karmaşıklığın ve düzenin sürekli artmasını neyle açıklayacaksınız. Hadi ateistler bunu da açıklayın

Dalga mı geçiyorsun dostum? Entropi kapalı bir sistemde sürekli artar. Dünya kapalı bir sistem değil ki. Güneşten dünyamıza doğru sürekli bir foton yağmuru var. Bir sisteme dışarıdan ısı ya da iş giriliyorsa o sistemin düzensizliği azalabilir. Buna örnek olarak dağınık bir odayı verebiliriz. Çocuk deliler gibi oynamıştır, oyuncaklarını, eşyalarını sağa sola savurmuştur, odayı savaş alanına çevirmiştir. Anne kapıdan içeri girer, çocuğuna bir iki söylenir sonra odayı bir güzel toplar. İşte Dünya'nın annesi de Güneş'tir.

[Aleph]

Sevgili spartacus,

Oda ortamında bırakılan bir fincan sıcak kahvenin zamanla soğuması ve bir parça buzun zamanla eriyip sıvılaşması niteliksel değişimlerdir, bunu kabul ediyorum. Ama ben senden bu niteliksel değişimlerin nasıl gerçekleştiğini bana anlatmanı bekliyorum. Bunun fiziğini bana açıklayabilir misin?

[Yıldıztozu]

Evet Aleph entropi-evrim ilişkisini biraz espri olsun diye biraz da ciddi sormuştum. Hem böylece güzel bir örnekle açıklamış oldun, teşekkürler.)

Ayrıca evrenin matematiğe uymasını nasıl açıklayacağız? Verdiğin 17 denklem nereden geldi ve neden evrende bu yasalar var?

Tamam evrenin işleyişini bu denklemlerle açıklayabiliyoruz ama bu denklemleri neyle açıklayacağız? Daha doğrusu açıklamaya ihtiyaçları var mıdır?
Bunun açıklamasını istemek, tanrıyı kim yarattı sorusunu sormak gibi olabilir.

Belki tanrı matematiktir.
Ya da tanrı matematikçidir.

[spartacus]

Aleph´isimli üyeden Alıntı

Sevgili spartacus,

Oda ortamında bırakılan bir fincan sıcak kahvenin zamanla soğuması ve bir parça buzun zamanla eriyip sıvılaşması niteliksel değişimlerdir, bunu kabul ediyorum. Ama ben senden bu niteliksel değişimlerin nasıl gerçekleştiğini bana anlatmanı bekliyorum. Bunun fiziğini bana açıklayabilir misin?

Sevgili Aleph o kurgularla ne alakası var? daha öncede dedim ya, bu dediklerin neyi değiştirecek?
Ortam değişkenleri, hareket, ilişki, etki-tepki düzeyi niteldir, nitel düzeydir, değişim dediğimizde zaten bu zeminde gerçekleşir, soyutlanır, yani nitelik üzre, yine termodinamiğin yasaları da zaten bu nesnel zemine dayalıdır-metafiziğe, hayal gücüne değil-... Uzun uzadısına gerek yok dahi forumda sayfalarca izah ettiğim konular var, enerji tepkime vb tümüde ilişki kelimesinin bütünlüğü içindedir, detay, detay girmenin kurgular açısından bize yararı ne?.

Benim senden beklediğim bir şey var, başından beri diyorum, ne alakası var? Yıldırımın nasıl oluştuğunu anlatırsam bu Zeus'u gerçek mi ya da bilgi, bilimsel mi kılacak, o anlamda diyorum.