Bakara 240 ve kadinin miras hakki

[Neva]

Bakara/240
İçinizden ölüp geriye dul eşler bırakan erkekler, eşleri için, evden çıkarılmaksızın bir yıla kadar geçimlerinin sağlanmasını vasiyet etsinler.

Ama onlar (kendiliklerinden) çıkarlarsa, artık onların meşru biçimde kendileri ile ilgili olarak işlediklerinden dolayı size bir günah yoktur. Allah mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.




Bu ayeti dikkate alirsak, ve adamin birden fazla es'e sahip oldugunu dusunursek, kadinlarin 1'er yillik gecimi karsiligi olan mal, mulk vs. otomatikman mirastan ayrilmis olmali.

Sorum su;

Peki bu durumda, kadin bu 1 yillik miktarin disinda, miras hukumlerinden nasil faydalanir?

Bunun ustune ayrica bir miras alir mi kadin? Yoksa almaz mi?

Ilginc olan diger konu ise , o donemde bu durumdaki kadinlar acaba evden cikariliyorlar miydi? (kocan oldu haydi git bu evden seklinde)

Zira boyle bir uygulama olmamis olsaydi, evden cikarmayin, ancak kendi istegi ile giderse ayri konu seklinde bir ayetle vurgulamaya gerek olmazdi sanirim.

Bir adamin, birden fazla esi oldugunu varsayarsak, bu durumda bu kadinlar 1 yillik paylarini alip giderler .

Bu durumda mirasi kimler alir? (eslerin gitmesi durumunda)

[istatistik]

Ayette 1 yıla kadar dendiğine göre, kocası ölmüş olan kadınlar için kocasının evinde kalma süresi olarak en fazla 1 yıl hak tanındığını düşünmemiz yanlış olmaz.

Miras hukukuna yönelik diğer ayetleri de göz önünde bulundurursak nasıl bir sonuç elde ederiz tam olarak bilmiyorum ancak kesin olan ortada yine çelişkili hükümlerin çıkacağıdır.

Kalan mirasın nereye kalacağı konusuna gelirsek, bir kaç farklı yerde, çeşitli durumlarda artan bir miras olması durumunda bu payın devlete kalacağını okuduğumu hatırlıyorum.

[Neva]

Celiskili sonuc cikacagi konusunda haklisin.

Ancak burada bir gariplik var. Diyelim ki adam oldu, kadin gitmek istememesine ragmen, 1 yil'i gecince sokaga mi atilacak? Varsayalim ki evlenmek de istemedi.

Miras konusunda ise;

Es sayisindan dolayi, bu miktar yeri geldiginde yuksek bir miktar olmali sanirim.

O zaman mirasin bolusumu nasil yapilacak?

[istatistik]

Yanlış bilmiyorsam bir kişinin bir yıllık geçimi olarak 3-5 ton civarında hurma temel alınmaktaydı. Buna göre bahsi geçen miktara eş değerdeki mal her bir eşe bölüştürülmeli. Birden fazla eş olması durumunda senin de belirttiğin gibi bu oldukça yüksek bir meblağa denk gelmekte. Ancak islam dinine göre birden fazla eşe sahip olmanın bedeli eşler arasında maddi ve manevi dengeyi sağlayabilmektir. Bu nedenle birden fazla eşi olan birinin ölümü durmunda kalan eşlerinin 1 yıllık geçimlerini sağlayacak kadar malı olması gerekir.

Bu kadar malı olmayanların zaten birden fazla eşi olduğunu sanmam. Ancak bu açığı kapatmak için kendilerine hak olarak sunulan cariyeleri kullanmadıklarını düşünmemek için de bir neden yok. Cariyeleri resmi olarak eş sayılmadığından mirastan herhangi bir hak talep edemezler. Aksine miras olarak kalmaları söz konusudur. Meseleyi bu şekilde çözmüş olmaları da akla yatkın gibi duruyor.

[Neva]

Soyledigin mantikli.

Yok zaten cariyeleri hic dusunmedim bile.

Diyelim ki adam cok zengindi, oldu gerideki es veya esler, bu 1 yillik bedeli otomatikman aldilar.

Bunun disindaki kalan mirastan da, diger ayetler hukmunce es durumundan dolayi ayrica alabiliyorlar miydi dersin?

Cunku onlarda belli bir oran mevcut oyle ya da boyle .

[istatistik]

Konu ile ilgili bahsi geçen ayeti de tekrar buraya alalım:

Diyanet İşleri
NİSA 4/12. Kadınlarınızın çocukları yoksa bıraktıklarının yarısı sizindir, çocukları varsa, bıraktıklarının ettikleri vasiyetten veya borçtan arta kalanın dörtte biri sizindir. Sizin çocuğunuz yoksa ettiğiniz vasiyet veya borç çıktıktan sonra bıraktıklarınızın dörtte biri karılarınızındır; çocuğunuz varsa, bıraktıklarınızın sekizde biri onlarındır. Eğer bir erkek veya kadına kelale yollu (çocuğu ve babası olmadığı halde) varis olunuyor ve bunların ana-bir erkek veya bir kız kardeşi bulunuyorsa, her birine edilen vasiyetten veya borçtan arta kalanın altıda biri düşer; ikiden çoksalar, üçte birine, zarara uğratılmaksızın ortak olurlar. Bunlar Allah tarafından tavsiye edilmiştir. Allah bilendir. Halim’dir.

Burada kadının ve erkeğin eşinden gelen mirasa ne ölçüde sahip olabileceği konusu işlenmiş. Erkek ve kadın arasında yine anlamsız bir fark olduğunu hesaba katmazsak, ilk ayet ile bu ayet arasında bir çelişme vardır ve senin de belirttiğin gibi kadının ne olacağı konusunda bir kesinlik bulunmamaktadır.

Oranlar konusunda ise aklıma gelen kadının(ailesinin) statüsü ile alakalı bir durum uygulamaya konmuş olabilir. Soylu ve güçlü ailelerden gelenler muhtemelen mirastan paylarını alabilmişlerdir. Daha düşük statüden gelenler için ise ilk ayetin hükümlerinin uygulanmış olması oldukça yüksek bir ihtimal diye düşünüyorum.

[K.C.]

istatistik'in koyduğu ayette yazıyor aslında;

Borçtan arta kalanı paylaşmaktan bahsettiğine göre, her kadının 1 yıllık iaşesini borç olarak kabul edip, eğer geriye birşey kalıyorsa miras olarak paylaştırmak gerekiyor.

[Neva]

K.C.´isimli üyeden Alıntı

istatistik'in koyduğu ayette yazıyor aslında;

Borçtan arta kalanı paylaşmaktan bahsettiğine göre, her kadının 1 yıllık iaşesini borç olarak kabul edip, eğer geriye birşey kalıyorsa miras olarak paylaştırmak gerekiyor.

Ancak kadina yonelik onerilen vasiyet. Ayette vasiyet ve borctan arta kalan ifadesi var.

Adam zaten vasiyet ediyor, bu borc kismina girmiyor olmali. Veya borcla vurgulanan, baskalarina olan borcu olabilir.

Benim merak ettigim, bu vasiyet bedelinden baska, varolan miras hukumlerini de aliyor mu? Yoksa almiyor mu?

Yani cocuksuz oldugunu varsayarsak;

dortte bir+ vasiyet orani(1 yillik bedel) gibi birsey mi?

[K.C.]

Türk miras hukuku söz konusu olsaydı, vasiyet edilen şeyin değeri diğer mirasçıların saklı pay dediğimiz miras hissesini aştığı takdirde payları ihlal edilen diğer mirasçılar vasiyet edilen şeyin kendilerini zarara uğratan kısmının iptalini isteyebiliyorlar.

Vasiyet edilen şey saklı payları aşmıyorsa hem vasiyet gereği 1 yıllık iaşe hem de mirastan düşen pay alınabiliyor.
Eğer aşıyorsa sadece vasiyet edilen şeyin mahfuz hisseleri ihlal etmeyen kısmı alınabiliyor.

İslam miras hukuku uygulamasının da bu yönlü olma ihtimali yüksek ancak kur'an'da açıklık yok elbet, uygulamada oluşan teamüller ne yönde bilmiyorum.

[Neva]

Guncelleme.