Alevilik Nedir?

[CROSSWISE]

Tekrardan herkese selam

Kendimde Dersim kökenli bir Alevi olduğumdan dolayı , ALİ kavramının Alevilikte nasıl kullanıldığı konusunda bu araştırmayı yapmadan önce de bilgim vardı. ALİ isminin , Alevilikte her kapıda farklı bir anlamı vardır...Bunu yazıda belirtmiştim.

Yine yazıda yinelediğim gibi , Aleviliği araştırmak istiyorsak , öncelikle Alevi deyiş ve nefeslerine başvurmak gerekir ilkin... Çünkü Aleviler , bu nefesleri "kalemsiz kitapları" olarak tanımlarlar...Nasıl ki İslam'ın ne olup ne olmadığını araştırmak için Kuran'a başvurmak gerekiyorsa , Aleviliğin "ne"liği konusunda bir yorumda bulunabilmek için öncelikle bu nefesleri incelemek gerekir.

"Harabiye ihsan olmuş Huda'dan
Okuyoruz işte kitabımız var"

...deyipte halan daha ansikopedik bilgilere taparcasına Aleviliği İslam'ın bir mezhebi olarak gören insanlar mevcut.

Alevilikteki Ali kavramı da tüm deyiş ve söylencelerinde bire bir islami Ali ile örtüşür; üstelik bu bir zorlama degil gönüldendir.

Öyle değil sevgili dilaver.Alevilikteki ALİ kavramı ile İslam'daki ALİ , ünlü Türkolog Irene Melikof'unda dediği gibi "Alakasızdır". Hiçbir yönden ortak yanları yoktur. Sadece Alevi öğretisinin ŞERİAT KAPISI sürecinde kimi benzetmeler vardır.

LUVİLER ile ilgili olan konuya gelince , Erdoğan Çınar'ın tezi olan bu düşünce , Alevi isminin kesinkes IŞIK/ALEV anlamı taşıdığı sonucundan sonra , ses benzeşmesi ve anlam uyumu dolayısıyla ortaya attığı bir teori... Zaten yazımda , iki teoriden bahsetmiştim. Sonuç olarak şöyle bağlamıştım ;

Sonuç olarak , hangi tezin doğruluğuna inanılırsa inanılsın , ALEVİ sözcüğünün ALİ isminden türetilmediği ve türetilemeyeceği açıktır. İster kelime kökünü farsça kabul edip "ALAW" veya "ALLAWİ" sözcüklerinin Alevi teriminin kökenini oluşturduğunu düşünelim , ister LUVİLER'e dayandıralım.Bunların hepsi bilimsel ve nesnel tezler olur.Lakin ALİ'den ALEVİ sözcüğünü türetmek / türediğini düşünmek , bilimsel anlayışa sığmaz ve Turan Dursun'un ifadesiyle "MAVAL"dan ibarettir.

Fakat bazı gerçekleri de göz önünde bulundurmak gerekiyor. Mesela Alevi Ayin-i Cem'inin Sümer dinsel ayiniyle neredeyse birebir aynılığı...Öyleki 12 hizmetli ismi bile aynı. Bu durumu nasıl açıklayacağız? Sümerlerin kökeni M.Ö.3500'lü yıllar ile ifade ediliyor.Erdoğan Çınar , bu konuda şöyle bir karşılaştırma yapmış..

Alevi Ayin-i Cem'indeki 12 Hizmetli

1) Pir Mürşit
2) Rehber
3) Gözcü
4) Çerağcı
5) Zakir
6) Süpürgeci
7) Kurbancı / Sofracı
8) Saka
9) Peyik
10) Süpürgeci
11) Sucu / Kuyucu
12) Kapıcı

Sümer Dinsel Ayinindeki 12 Hizmetli (*)

1) Arabacı
2) Kahya
3) Mübaşir
4) Silahtar
5) Müzisyen
6) Kuşbaz
7) Keçi Çobanı
8) Dalyan Denetçisi
9) Ulak / Haberci
10) Tahıl Denetçisi
11) Mabeyinci
12) Kapı Bekçisi

Görüldüğü üzere inanılmaz benzerlikler taşıyan Alevi Ayin-i Cemiyle Sümer Dinsel Töreni ve bu törenlerdeki hizmetliler , Aleviliğin kökenini 4000 yıl önceye götürmekte tereddüt etmememiz gerektiği konusunda iyi bir dayanak değil midir?

Elbette en eski çağlardan bugüne kadar tüm dinlerde benzerlikler ve ortak yanlar mevcuttur.Fakat henüz yeni yeni çözülen Sümer tabletlerinden elde ettiğimiz bu bilgiyle yaptığımız karşılaştırmada , hala daha Alevilerin bu ritüeli eksiksiz uyguladıklarını göstermektedir.

Yani nasıl bir kapalı toplum olmalı ki , 3000 senelik ritüel ve geleneklerini koruyabilsin? Aleviliğin kökenini Sümerlere bağlamıyorum , fakat bu benzerliklere bakılırsa ve nesnel olmaya çalışılırsa , ortaya çok ilginç durumlar çıkıyor.

Benim çok daha fazla üstünde durmayı istediğim konu , kökeni hangi zaman dilimine indirilirse indirilsin , Alevilik İslami bir mezhep değildir ve kökeni İslam'dan önceye dayanır. Savlananın aksine İslam'dan değil , İslam'ın etkilendiği kültür ve dinlerden etkilenmiştir. İslami kavramları kullanması ise , Erdoğan Aydın , Faik Bulut , Erdoğan Çınar ve Süleyman Diyaroğlu'nun da vardığı sonuç olarak ; Anadolu'da yaşanan İslam anlayışının BASKICI , ZORBA ve İŞKENCECİ durumu sebebiyle Aleviler , zaten kapalı bir toplum olmaları dolayısıyla İslami kavramları kendilerine siper etmiş ve güvenlik sebebiyle yeni nesil müriştlerden sadece Hakikat Kapısına ulaşanlara bu sır verilmiştir. Yüzyıllardan beri sadece Hakikat Kapısına ulaşanlara bu sırrın verilmesi ve cumhuriyet döneminden sonra OCAK sisteminin çöküşünü birlikte düşünürsek , şehirlere göç eden yeni nesil Alevilerin , henüz Şeriat Kapısındaki söylemlerle kendilerini Şiilikle tanımlamaları , şaşılacak derecede bir yanlış olmasa gerek..

Selamlar



* Samuel Noah Kramer , Sümerler , S.186