EnvyMe´isimli üyeden Alıntı
Örnek verebilirmisiniz bu zamana dair. Ne zamanmış bu İslam öncesi ülkemizin kadınlarının siyasal ve politik arenadaki yetki ve sorumlulukları?
|
Eski Türklerde Kadın, Devlet Yönetebilecek Kertede Hak ve Özgürlüklere Sahip İken
Yabancı ve Arap kaynakların ortaya koyduğu tarihi gerçek şudur ki İslamiyeti kabul edene kadar Türklerde kadın eşit hak ve özgürlüklere sahip bir değerdi. Ve şu muhakkak ki, biz Türkler, şeriat bataklığına saplanıktan bu yana özellikle iki güzel niteliğimizi yitirmişizdir ki, bunlardan biri ''akılcılık'' ve diğeri de ''kadına saygı'' dır.(İlhan Arsel Ankara 1975)
7.ve 8. yüzyıllarda orta asya Türk ülkelerinin çoğu kadın hükumdarlarla yönetilmekte.
Eski Türkler de, özellikle Şamani döneminde, kadınlı erkekli dini toplantılar tertip edildiği,aynı yerde hep birlikte ayinler duzenlendiği,toplantıya katılanların bir daire halinde yere oturdukları,kadın ve erkeklerin mevki ve yaşlarına göre sıralandıkları anlaşılmaktadır.Yakutlarda''Isıah'' denilen ainlerin yapıldığı ve bu ayinlerde kadınların ve erkeklerin el ele tutuşarak meydana getirdikleri dairede ''hü hü'' diyerek raks ettikleri,hep birlikte kımız içtikleri ve dini merasimi yürüttükleri tarihi kaynakların ortaya koyduğu gerçeklerdir.(Bkz.Ahmet Yaşar Ocak,Bektaşi menakıbnamelerinde islam öncesi motifler,Enderun kitap evi,İstanbul,1933,s.125)
Kadınlı erkekli bu tür toplantılar her ne kadar müslümanlığın kabulünden sonrada bir süre devam etmiş ise de giderek yok olmuştur.
Buhara'nın arap orduları tarafından işgalini nakleden arap kaynaklarından öğrenmekteyizki,orta asyadaki bir çok Türk devletinde kadın,devlet başkanlığı sorumluluğu ile görevlendirilmiştir.Nitekim Buhara o tarihlerde,yani 8. yüzyılda,Toksan adındaki bir Hatun Sultan tarafından yönetilmekteydi.
Öte yandan İS 720 yılında gültekin (Kül-Tekin) için dikilen Tonyukuk ve 734 yılında Bilge Han adına dikilen Orhun Hitabe'lerinden anlaşılmaktadırki eski Türk'lerden kadın,siyasal,sosyal ve ekonomik alanlarda özgürlüğe sahip bir varlıktır hatırlatalım ki Bilge Hatun-ki Gültekin'in annesi idi-devlet yönetiminde pek başarılı işler görmüştür.Gültekin han ihtitadı,eşi Kutlulu Sultan ile birlikte kullanmıştır.
(Bkz.Dr.Zekeriye kitapçı,müslüman arap ordularında çarpışan ilk Türkler,diyanet dergisi c.12,sayı 4,s.239-234)
10.yüzyılın ünlü coğrafyacısı Elbelhi Kitabu'l-Bad ve Ve't Tarih adlı yapıtının bit bölümünde,o dönem itibari ile Türk ülkelerindeki kadının özgürlüğüne ilişkin olayları hikaye eder ve özellikle Muaviye'nin oğlu Yezid zamanında Buhara'da hüküm süren Hatun Sultan dan söz ederken Türk kadınının uygarlığı konusundaki hayranlığını gizleyemez.