DUMUZİ-TAMMUZ
Hayatın,Apsu'nun veya tanrının oğlu anlamına gelen Dumuzi,Sümer'in çoban tanrısıdır..Ölen,bitkilerle birlikte ilkbaharda yeniden dirilen,bitkiler dünyası tanrılarının ön örneğidir..Aynı zamanda güvey(damat)tanrıdır..Enki ile Sirtur'un çocuğu,İnanna'nın kocasıdır..''İnanna çiftçiyi yeğler'' isimli Sümer mitinde Dumuzi'nin çiftçi tanrı Enkimdu'nun armağanlarını kabul etmemesinin,Yehova'nın Kain'in tarım ürünlerinden oluşan adaklarını reddetmesinin temelini oluşturabileceği belirtilir..Sümer'de İnanna ve Dumuzi'nin aşkı ve evliliği,kral ve başrahibe arasında törensel olarak gerçekleştirilmiş,bu ritüel gelenek halini almıştır..Dumuzi,Kenan'lıların,Babil'lilerin ve Akad'lıların Tammuz'una karşılık gelir..Tammuz ibranice ''efendi'' anlamına gelir..Tammuz,eski ahitte tek/biricik diye geçer..Her yıl Tammuz'un ölümü ve dirilişi kutlanır..Tammuz'da Dumuzi gibi hasatla ölür ve ilkbaharda yeniden dirilir..Bu kutlamalarda Tammuz'un eşi İştar,kocasının ardından ağlar,yeraltına inip kocasını arar,burada Ereşkigal'le savaşır..Sonrasında Tammuz dirilir ve yeryüzüne çıkar..Tammuz'un ilkbaharda yeniden dirildiği söylendiği gibi 6 ocakta kış gündönümünde dirildiği de söylenir..Bu doğum günü veya yeniden diriliş tarihinde Osiris,Mithra,Dusares gibi tanrılar da yeniden dirilirler..İsa'nın 25 aralıkta doğumu kutlansa da,6 ocakta da kutlayanlar vardır..Ayrıca İsa'nın ölmeden önce gördüğü işkence ve öldükten sonra dirilecek diye beklenmesi,tanrıça İnanna'nın(Babil'de İştar) kocası çoban tanrısı Dumuzi'nin(Babil'de Tammuz) cinler tarafından yeraltına götürülürken vurulması,dövülmesi ve yeraltından çıkmasının beklenmesine paraleldir..İsa'nın çoban ve tanrının oğlu olarak lanse edilmesi de,Dumuzi/Tammuz ile alakalıdır..
Kudüs'ta Yahve'ye ait olan tapınağın,geçmişte Tammuz'a ait olduğu söylenir..İsa'nın doğduğu kabul edilen şehir Beytüllahim'in (''ekmeğin evi'' demek) de,Tammuz'un kutsal şehri olduğu kabul edilir..Eski ahitte Tammuz'un yasını tutan yahudi kadınlardan bahsedilir..Babil'deki yahudiler,Tammuz'un gizemlerini,yani tanrının ölümünü ve yeniden dirilişini kutlamışlardır..Son olarak,yahudilerin ve müslümanların domuz eti yeme yasağı,Lübnan ormanlarında bir yaban domuzu tarafından öldürülen Tammuz yüzündendir..
Kaynaklar;
-Asur tarihi-Erol Sever
-Ortadoğu mitolojisi-Samuel Henry Hooke
-Vampirin kültür tarihi-Gülay Er Pasin
-Tanrılar kadınken-Merlin Stone
-Batı mitolojisi-Joseph Campbell
-Suriye ve Filistin-M.Şemseddin Günaltay
-Yakın şark Elam ve mezopotamya-M.Şemseddin Günaltay
-Bereket kültü ve mabet fahişeliği-Muazzez ilmiye çığ
-İsa'nın gizemleri-Tımothy Freeke,Peter Gandy
-Thespis-Theodor H.Gaster
-İsrail dini-Jules Soury
-Cennet'te kim kimdir?-Giavonni Bandini
-Mitoloji sözlüğü 1.cilt-Ceyda Kılınç
-Mitoloji sözlüğü-Mehmet Korkmaz
-Sümer mitolojisi-Samuel Noah Kramer
-İlkçağ tarihi-V.Diakov,S.Kovalev
-Şeytanın genel tarihi-Gerald Messadie
-İbrahim peygamber-Muazzez İlmiye Çığ
-Arabistan'dan öteye-Warwick Ball
-Tanrı'nın tarihi-Karen Armstrong
-Mezopotamya mitolojisi sözlüğü-Jeremy Black,Anthony Green
-Eski çağda yakındoğu cilt 1-Amelie Kuhrt
-Eski yakındoğu,Sümer'den kutsal kitaba-Jean Bottero
-İlkel mitoloji-Joseph Campell
-Tarih sümerde başlar-Samuel Noah Kramer
-Mitoloji sözlüğü-Azra Erhat
-Eski mezopotamya dinlerine giriş-Kürşat Demirci
-Babil'in çocukları-Ali Narçın
|