Kürd Medreselerinden çıkan iki ateist: Turan Dursun ve Arif Tekin

Kürd medreseleri yakın yüzyıllarda hep dikkatleri üzerine çekmişlerdir.1600 lu yıllardan sonra bu medreselerin İslam âleminin en gözde medreseleri haline geldiği ve cumhuriyet dönemine kadar hicaz ve mısır medreselerine dahi meydan okudukları bilinmektedir.

Bu medreselerde ağırlık Arapça dilbilgisi üzerindedir. Medrese öğrenimini bitirip icazaetini alan artık Arapçayı sökmüş sayılır. Bu medreseler büyük bir ilim kaynağı olmuş ve çok sayıda alim yetiştirmiştir. Ancak ilginç olanı bu dini eğitim kurumunda sadece âlim olma sıfatına sahip olanlar değil, edebiyatçı, şair ve fikir adamları da çıkmıştır. En son yüzyılda bu medreseler iki tane bilgili ateist te çıkarmıştır. Kürt medreselerinde edebiyatın da önemsenmesi şeyh Ahmed-i hani, Şeyh Abdurrahman-i Aktepi, Molla Halil-i Siirdi, başta olmak üzere şair ve edebiyatçı da olan âlimlerin çıkmasını sağlamıştır. Fikir adamı statüsünde sayarsak Ahmedê Xanê, Melayê Cizirê, Feqiyê Teyran, Bediuzzaman Said Kurdi (Nursi) ve Cigerxwin, bunlardan ancak birkaçıdır.

Mevlana halid-i Bağdadi İle Kürt medreseleri Nakşibendîlik tarikatının merkezleri haline gelmiş, bu medreselerde tasavvuf önemli oranda artmış ve önemli oranda gönül insanı yetişmiştir. Cumhuriyet döneminde iki adet medrese âlimi yetişmiştir ki bu ikisi Türkiye’de ateizmin öncüsü olmuşlardır. Bunlar Turan Dursun ve Arif Tekindir.

Turan Dursun,8-17 yaşları arasında Erzurum Ağrı ve Muş’un değişik köylerinde daha çok Kürt ve Şafii hocalardan, son iki yılda da Adana ve Konya’da, başta Arap dili olmak üzere, Temel İslâm ilimleri, mantık ve felsefe konusunda eğitim görür. 17 yaşında iken köy imamı olur. 1955–1957 yıları arasında askerliğini yapar, ilkokula gitmediği için Türkçe okuma yazmayı da askerde öğrenir.

Dursun’u bugünkü ününe kavuşturan, 1987 yılından 1990 yılındaki ölümüne kadar geçen sürede çeşitli dergilerde yayınlanan yazılarıdır. Onun bu yazıları daha çok Sosyalist çevrelerin yayın organları olan 2000’e Doğru, Teori, Görüş, Saçak, Sosyalist Birlik, Sosyal Demokrat, Emeğin Bayrağı ve Yüzyıl gibi dergilerde yayınlanır.

Bu yazıları döneminde, sözü edilen çevre tarafından yoğun övgülere mazhar olan Dursun’un, kendilerine derin sevgi ve saygıyla bağlandığı ve onların büyük desteğini gördüğü başlıca üç isim ile yakın irtibat halindedir. Bunlardan ilki o dönemde 2000’e Doğru Dergisi’nin Genel Yayın Yönetmeni ve Başyazarı olan daha sonra Sosyalist Parti ve İşçi Partisi’nin genel başkanı olan Doğu Perinçek; ikincisi Perinçek’le teyze çocukları olan ve Dursun’u Perinçek’le tanıştıran, ODTÜ’de öğretim üyesi ve aynı zamanda Atatürkçü Düşünce Derneği Genel Sekreteri Gürbüz Tüfekçi, üçüncüsü de, Dursun’nun sıkça yazdığı mektuplarında kendisine “Çok Çok Değerli, Sevgiliden Sevgili Dostum”, “İlhan Ağabey” diye hitap ettiği Amerika’da yaşayan İlhan Arsel’dir.

Turan Dursun’un sözü edilen dergilerde, İslâm’a karşı sert üslupla kaleme aldığı yazılar dindar insanlarca İslâmî değerlere hakaret olarak algılanarak onların tepkisine sebep oldu. Dursun 4 Eylül 1990 tarihinde esrarı hâla çözülemeyen bir terörist saldırı sonucu hayatını kaybetti.

Turan Dursun’nun başlıca eseri Kur’an Ansiklopedisi’dir.Öncelikle şunu ifade etmeliyiz ki o, klasik İslâmî literatüre büyük ölçüde vakıftır. Kur’an Ansiklopedisi’nde bu konudaki yetkinliğini ortaya koymuştur. O bu çalışmasında, başlıca Kur’anî kavram ve konularla ilgili ayetleri, hadisleri ve kaynaklardaki malumatı derlemiş,mümkün olduğunca şahsi yorumlardan kaçınmıştır. Sonraki kitapları olmasaydı bilimsel ve mükemmel bi kitabı ile anılacak ama bu kadar ünlü olmayacaktı. Turan dursunun dinden nefretini sağlayan sürece baktığımıza bize şu anlatılanlar yardımcı olmaktadır.

Dursun’un köy imamı olan babası, oğlu daha doğmadan onun için kitaplar satın almaya başlar ve onu daha küçük yaşta, “Basra ve Küfe’de bulunmayacak ölçüde büyük bir din alimi” olması yönünde yoğun olarak koşullandırır. Bu amaçla babası onu 7-8 yaşlarına geldiğinde, daha ilkokula gidip okuma yazmayı öğrenmeden, camilerde medrese usûlü dinî eğitim veren hocaların yanına gönderir. Daha küçük bir çocuk olan Dursun kendisinden ileri yaştaki talebelerin eğitim gördüğü bu ortamlarda büyük sıkıntılara maruz kalır: Genelde Türkçe bilmeyen kürt hocalardan eğitim aldığı için öncelikle Kürtçe’yi öğrenmek durumunda kalır. Diğer talebelere göre yaşça küçük olduğu için bir çok açıdan zorluklarla karşılaşır. Temizlik imkanları sınırlı olduğu ve henüz kendisine bakabilecek yaşta olmadığı için bacaklarını zedeleyecek kadar kaşıntıya sebebiyet veren bitlerle boğuşur. Ama her şeyden önemlisi de anne-baba sevgisinden mahrum kalır, çocukluğunu yaşayamaz. Güzel elbiseler içinde oynayan, okula giden çocuk resimlerine imrenerek bakar. Tatil için gittiği memleketinde yaşıtlarıyla “tadına doyulmaz” oyuna daldığı bir zamanda babasının ‘pençesiyle’ yere yuvarlanır

Bütün bu olumsuzluklara rağmen onu büyük bir hırsla okumaya motive eden yegane sebep “Basra ve Küfe’deki alimlerin derecesine ulaşmak, hatta onları geçmek”; en büyük alim olur, en akıllı insan olduğunu kanıtlarsa “başa geçebilirdi”, hatta “cumurbaşkanı” bile olabilirdi. Yine kendi tanımlamasıyla “ne yapıp edip herkesi geçmeyi kafasına koymuş bir yarışçının tutkusu vardır içinde. Tüm varlığını sarıp sarmalayan bir tutku, aşk gibi.”
Öyle görünüyor ki, İslâm adına küçük yaşta, henüz anlamayacağı seviyede aldığı eğitim, ezberlediği kitaplar ve çektiği sıkıntılar, hayatı boyunca onu hedefine ulaştırması bakımından işlevsel olmuştur. Fakat diğer yandan da bütün bunlar hakikatte dini anlayıp kavramasına, Tanrı ile içsel bir iletişim kurmasına hayatı boyunca aşamayacağı bir engel oluşturmuştur. Bundan dolayı onun dini inanç ve anlayışının, aslında hayatının hiçbir döneminde, dinin özü olan Allah’a duygusal yakınlık ve içten bağlılık düzeyine ulaşmadığı anlaşılıyor.

Dursun, “Allah İnancı” konusunu işlerken anlatacağımız, bilimsel olarak nitelediği ilginç bir deneyle Allah’ın da olmadığına karar verir. Bu aşamadan sonra din, şahsiyetinin belirleyici yönlerinden biri olan ve İslâm’a karşı şekillenen “kin, nefret ve saldırganlık” duygularını besler. Bunu kendisi de ifade etmekten çekinmez: “O an bende öyle bir hınç oluştu ki, çünkü o (din, peygamber) benim gençliğimi, çocukluğumu aldı, onun yüzünden çocukluğumu yaşayamadım. Hiçbir hastalığın, kanser AİDS vb. hiçbir felâketin korkunçluğu, dinden gelen korkunçluk kadar korkunç değildir. O dakikadan itibaren dinle savaşa girdim. Bundan dolayı Dursun’un önerdiği dünyada öncelikle dinsizlik olacaktır(buna benzer tespitleri bu forumlarda az işitmedik.)

Arif tekinin de son yıllarda üç önemli kitap yazdığı ve kitapları sayesinde malum bazı çevreler tarafından ödül aldığı görülmüştür. Bu durum bunların ekonomik gerekçelerle tarih ilmini sosyolojik metodolojiyi yerle bir ettiklerini göstermektedir. Turan Dursun yeni metodunu açıklarken kullanmış olduğu cümlelere benzer kelimelr kullandığını görmekteyiz.Ancak Arif Tekin'in kim olduğunu da bilmemiz de yarar var: Arif Tekin medreseden mezun olduktan Diyanet İşleri Başkanlığı kadrosunda imamlık yaparken emekliye ayrılmıştır.
Emekli olduktan sonra arka arkaya üç kitap yazmıştır. Bunlar sırasıyla:
1- Kuran'ın Kökeni
2- Muhammed ve Kurmaylarının Hanımları
3- Sumerler'den İslam'a KUTSAL KİTAPLAR ve DİNLER
Arif Tekin, yazdığı bu kitapların gerekçesini şu sözlerle özetlemektedir. "... Ama sonunda işin mahiyetini anlayınca; insanlığı, çocuklarımız için mutlu bir geleceği... her şeyin üstünde tutmak zorunda kaldım ve ben bu kitabı yazmaya tereddütsüz bir şekilde karar verdim." ( Kur'an'ın Kökeni. ÖNSÖZ. s. 11)
Şu sözleri de Hayri Baltaya telefonda söyledikleridir: "Halka daha fazla yalan söylemeye vicdanım razı olmadığından gerçekleri açıklamaya karar verdim ve bu üç kitabı yazdım..."

Tüm bu anlatılanlar ışığında Kürd medreselerinin Türkiyedeki ateizmin ve islam karşıtlığının yaygınlaşması bağlamında da önemli bir öncülüğe sahip olduğunu görmekteyiz.Bugün Türkiyedeki Ateizmin ve din düşmanlığının tüm tespitleri bu iki medrese aliminin kopyasıdır.Onları aşacak ve kendisi öğretecek düzeyde bir araştırma olmamıştır.Diğer taraftan her iki şahsiyetişn de belirli bir kısım ile menfaat ilişkisine dayanması bu yaptıklarınınticari amaç olduğunu,aslında kendilerinin de belki bazı konulara inanmayabileceğini gösterebilmektedir.

[frodo]

"Diğer taraftan her iki şahsiyetişn de belirli bir kısım ile menfaat ilişkisine dayanması bu yaptıklarınınticari amaç olduğunu,aslında kendilerinin de belki bazı konulara inanmayabileceğini gösterebilmektedir."

Nasıl bir menfaat ilişkisi sayın özedönüş ? Yazınızdan arda kalan pas tadında milliyetçi iklime uygun söylemlerin dışında bir şey yok. Hazır türkiye'de Kürt-Türk ikileminde birileri parsa toplamakla megulken siz de bu iklimden "dininizi" kurtaracak bir şeyler bulma peşinde misiniz ?

Fakat diğer yandan da bütün bunlar hakikatte dini anlayıp kavramasına, Tanrı ile içsel bir iletişim kurmasına hayatı boyunca aşamayacağı bir engel oluşturmuştur. Bundan dolayı onun dini inanç ve anlayışının, aslında hayatının hiçbir döneminde, dinin özü olan Allah’a duygusal yakınlık ve içten bağlılık düzeyine ulaşmadığı anlaşılıyor.

Yani nasıl sayın özedönüş ? Turan Dursun'un eldeki kaynak metinlerin tüm tuhaflıklarına, çelişkilerine rağmen "iman" edip inanmalıydı mı demek istiyorsunuz ? Tanrı ile içsel bir iletişim nasıl oluyor ? Bunun ancak "inançla" mümkün olduğunu biliyor olmalısınız. Ve bu inanca sahip olduğunuz anda gerçeklerle yüzleşmenin ne kadar zor olduğunu kendi pratiğinizden biliyor olmalısınız.

Oysa Turan Dursun yaygın islam anlayışının kendi söylemlerindeki çelişkilere onları tarihsel bağından koparmadan ve de asla "tahrifata" yönelmeden ciddi eleştiriler getirmiş onurlu bir aydındır.

Ve bunun bedelini de sizin utangaçca "bir terorist saldırı" olarak nitelediğiniz alçakça bir suikâstle ödemiştir.

Nasıl bir menfaat ilişkisi sayın özedönüş ? Yazınızdan arda kalan pas tadında milliyetçi iklime uygun söylemlerin dışında bir şey yok. Hazır türkiye'de Kürt-Türk ikileminde birileri parsa toplamakla megulken siz de bu iklimden "dininizi" kurtaracak bir şeyler bulma peşinde misiniz ?

Yazı elbette medreslerin çıkardığı değişik insanların bir analizi..Ancak bununla nasıl bir milliyetçilik güsüleceğini anlamakta zorlanıyorum.

Yani nasıl sayın özedönüş ? Turan Dursun'un eldeki kaynak metinlerin tüm tuhaflıklarına, çelişkilerine rağmen "iman" edip inanmalıydı mı demek istiyorsunuz ? Tanrı ile içsel bir iletişim nasıl oluyor ? Bunun ancak "inançla" mümkün olduğunu biliyor olmalısınız. Ve bu inanca sahip olduğunuz anda gerçeklerle yüzleşmenin ne kadar zor olduğunu kendi pratiğinizden biliyor olmalısınız.

Turan Dursun,Kuran ansiklopedisini hazırlarken de eldeki metinlerin sorunlu olduğunun farkında bir alimdir.Bunu zaten ben de söylüyorum.Ancak ansiklopedi de tarih ve sosyoloji ilimine saygılı olayları olduğu gibi aktaran bir beyefendi kişilik var.Ancak ansiklopedi hazırlandıktan sonra kendisine yardım edenlerin çoğu ile alakası kesilince duygusal yönü ön plana çıkmıştır.Küçükken yaşadığı gerçekler de onun yaşamında tesirler bırakarak Tanrı ile kavgalı olmuştur.

Ben,Tanrıya inanmıyorum diyenlerin %95 den fazlasının tanrı iel kavgalı olduğunu düşünüyorum.İçsel bir sevgi ile dine yaklaşanlar,dini metinlerde cımbızlama,çarpıtma,karalama,nahoş ifadeler kullanma gibi yollara başavurmaları beklenemez.

Oysa Turan Dursun yaygın islam anlayışının kendi söylemlerindeki çelişkilere onları tarihsel bağından koparmadan ve de asla "tahrifata" yönelmeden ciddi eleştiriler getirmiş onurlu bir aydındır.

Kitaplarında söylemleri tahrif etmediği konusundaki yaklaşımınız bir hüsnü kuruntudur.Zaten tahrif ettiğini düşünseydiniz en azından agnostik kalırdınız.Ateizmi savunmanız ve onu dine karşı bir kavga malzemesi yapmanız bile sizin ona bakış açınızı ortaya koyuyor.

Ve bunun bedelini de sizin utangaçca "bir terorist saldırı" olarak nitelediğiniz alçakça bir suikâstle ödemiştir.

Utangaç bir şekilde söylemedim.

Kürt hocadan İslam'ı öğrenenin Ateist, Komünizm'i öğrenenin Faşist, Ateizm'i öğrenenin dindar olmasında şaşılacak bir şey yoktur.:P

kandahar´isimli üyeden Alıntı

Kürt hocadan İslam'ı öğrenenin Ateist, Komünizm'i öğrenenin Faşist, Ateizm'i öğrenenin dindar olmasında şaşılacak bir şey yoktur.:P

Türk Hocadan öğrenen daha mı düzenli öğreniyor.Sorgulamacı bir ateistin milliyetçi olması çok ilginç..

Kabasakal demişki

Sayin özedönüs siradan bi insan olsaniz turan dursun hakkinda ticari amac ve menfaatden bahsetmezdin ama islam odurki insani bu hale sokuyor,mantik yürütücek olursak turan dursun dinle ve allahla benim rüyamda bile göremiceem kadar para yapardi mesela 25 milyar dolar bu paraylada yazi amerikada kisi ise sicak bölgelerde gecirirdi,,dogrumu?birsey yazarken önce düsün sonra yaz,,,önce yazip sonra düsünme..dünya dinle allahla kimlerin para yapdigini cok iyi biliyor merak etme.saygilar

Ticaret peşinde olmayan,karanlık bazı merkezlerden beslenmeyen bir ateist ateistte olsa,içinde bulunduğu toplumun değer yargıları ile savaşmaz.En önemlisi tarih ve sosyolji ilmine saygısı olur.Olayları olduğu gibi aktarır.Aksi takdirde bilimin ırzına geçmiş olur.Turan Dursun ve Arif Tekinin yaptıkları en büyük tahrifat, tarih ve sosyoloji biliminin içini boşaltma olmuştur.İslamla ve peyamberle kavga uğruna Yahudiler ve putperestlere bile sevgiler dağıtılmıştır.

[meaculpa]

ozedonus´isimli üyeden Alıntı

Turan Dursun ve Arif Tekinin yaptıkları en büyük tahrifat, tarih ve sosyoloji biliminin içini boşaltma olmuştur.İslamla ve peyamberle kavga uğruna Yahudiler ve putperestlere bile sevgiler dağıtılmıştır.

Yorumlarınızın bir çoğu degerlendirilmiş, yeniden yazıp çizmeye lüzum yok...

Ancak bu ifadeniz yine can sıkıcı. Tarih ve sosyoloj bilimlerinin içini boşalttıgını idda ettğiniz bu iki şahıs, yahudi ve putperest düşmanı olmadıkları için mi bilime ve diger bahsi gecen musbet ilimlere uzak düşüyorlar?

Tarih ve sosyolojinin içini doldurmak demek, belirli bir zümreye kin ve nefret beslemek demekmidir ? Evrenselliğinden ve yaratmaya çalıştıgı tevhid zihniyeti ile ayrılıkları yok etmek için indirildigi idda edilen islamiyet değil ise sözleriniz de haklısınız. Yok eğer islamiyet ise de o zaman oturup düşünmelisiniz bir yahudi mi yoksa, sizin gibi düşünen bir islam ehlimi daha fazla israiliyatların içinde...

[HanifTürk]

kandahar´isimli üyeden Alıntı

Kürt hocadan İslam'ı öğrenenin Ateist, Komünizm'i öğrenenin Faşist, Ateizm'i öğrenenin dindar olmasında şaşılacak bir şey yoktur.:P

Gerçekten güldürdün beni kardeş

[frodo]

Kandahar söylediklerimin tasdiklenmesi olan iletin için teşekkürler

Özedönüş'ün yapmaya çalıştığı da buydu....

İki iletiyi de tamamen okumadım sayın Frodo. Öylesine bir espriydi amacım.

[breymin]

Sayin özedönüs siradan bi insan olsaniz turan dursun hakkinda ticari amac ve menfaatden bahsetmezdin ama islam odurki insani bu hale sokuyor,mantik yürütücek olursak turan dursun dinle ve allahla benim rüyamda bile göremiceem kadar para yapardi mesela 25 milyar dolar bu paraylada yazi amerikada kisi ise sicak bölgelerde gecirirdi,,dogrumu?birsey yazarken önce düsün sonra yaz,,,önce yazip sonra düsünme..dünya dinle allahla kimlerin para yapdigini cok iyi biliyor merak etme.saygilar