Beyin Fizyolojisine Iliskin Soru Cevap

Alvin · #1 08-03-2024, 22:14

Bu baslik altinda, eger beyne dair ilginiz, alakaniz ve sorulariniz varsa, lutfen sormanizi rica ediyorum. Hep beraber soralim ve cevaplarini aramaya calisalim. Cunku bu, bizimle ilgili birsey ve kendimizi tanimakla ilgili.

Sizin sorunuz varsa lutfen sorun, cevaplamak isteyen buyursun cevaplasin. Sizin paylasimlarinizi beklerken, ben kendi kendime soru sorup, cevaplamaya calisacagim. Sorulari ve cevaplari kisa tutmakta yarar var.

Beynimizi taniyalim..

Noronlar ile ilgili sorular:

1. Norotransmitterler nelerdir?
Sinaps boyunca salinan kimyasal habercilerdir yada kimyasal mesajlardir.

2. Dendrit nedir ve soma (hucre govdesi) nedir?
Sinapslarin olusumu yoluyla gelen bilgilerin getirilmesinden sorumlu noronun 2 alanidir.

3. Soma (Hucre Govdesi) Nedir?
Hucrenin protein ve diger madde uretiminin "planini" tasiyan cekirdegi iceren noron alani.

4. Terminal Butonlari (Axon Terminalleri) Nedir?
Kimyasal habercilerin sinaptik yariga salinip bir sonraki norondaki reseptorlere baglanana kadar depolandigi uc alanlar.

5. Akson nedir?
Ranvier dugumlerindeki miyelin kilifi (mevcut oldugunda) tarafindan hizlandirilan bir elektriksel uyariyi ileten noronun parcasi.

Beyin zari ve loblar:

1. Motor Korteks (Motor Seridi veya Pre-Merkez Gyrus) Nedir? Ve Somatosensor Korteks (Somatosensor Serit veya Post-Merkez Gyrus) nedir?
Biri hareketten, digeri ise hissetmekten sorumludur. Biri Frontal Lob'un arkasinda, digeri Parietal Lob'un onundedir. Her ikisi de Central Sulcus'un her iki tarafindadir.

2. Oksipital Lob Nedir?
Bu lob gormeden sorumludur ve birincil gorsel korteksi icerir.

3. Temporal Lob Nedir?
Bu lob dil, isitme ve muzik yeteneklerinden sorumludur.

4. Parietal Lob Nedir?
Einstein'in beyninde daha buyuk olan bu lob, matematik ve mekansal farkindalik konusunda faydalidir ve duyusal bilgilerin, ozellikle de dokunma, his ve hislerin butunlestirilmesinden sorumludur.

5. Frontal Lob Nedir?
Bu lob ahlaki merkezimizi icerir ve sosyal kural ve kanunlara uymamizi saglar. Ayni zamanda kendimizi zihnimizin gozuyle "gormemize" olanak tanir ve (diger bircok islevin yani sira) analiz, planlama ve karar almayi kolaylastirir.

Norotransmiterler ve Yon Terimleri:

1. Serotonin nedir?
Beyinde bu norotransmiter yeterince eksikse depresyon gelismesi mumkundur.

2. Adrenalin (epinefrin) nedir?
Bu norotransmiter, fazla stres durumlarinda veya fiziksel aktivite sirasinda salinir.

3. Dopamin nedir?
Bu norotransmiterin eksikligi Parkinson hastaligina neden olabilir; yeterinden fazlasi isesizofreniye sebebiyet verir yada genetik sizofreniyse belirli genleri aktivite edip, sizofreniye yol acabilir.

4. Asetilkolin nedir?
Bu norotransmitter kas hareketini, ogrenmeyi ve hafizayi saglar ve bu noronlarin bozulmasi Alzheimer hastaligina yol acar.

Parcalari ve Fonksiyonlari:

1. Noraksis nedir?
Ayaklardan baslayarak omurilik boyunca yukariya dogru ilerleyen ve on beynin on kismina kadar uzanan hayali cizgi.

2. Beyincik nedir?
Adi "Kucuk Beyin" anlamina gelen "arka beyin"in bu kismi, beynin ilk olusan kismidir; amaca yonelik hareketi, ritmi ve dengeyi koordine etmeye yardimci olur.

3. Amygdala nedir?
Limbik Sistemin bu kismi duygulardan, ozellikle kaygi ve korkudan sorumludur. Ayni zamanda yeni noronlar olusturma yetenegine de sahiptir.

4. Talamus nedir?
Bu kisim beynin santrali (aktarma istasyonu) olarak gorev yapar, duyusal bilgiyi alir ve bunu serebral korteksteki uygun loba veya beynin baska bir bolgesine iletir.

5. Medulla (Medulla Oblongata) nedir?
Beyin sapinin bu kismi, solunum, kan basinci, kan akisi, kalp atisi, sindirim vb. dahil olmak uzere BILINCSIZ yasam islevlerinin duzenlenmesine yardimci olur.

Siz de lutfen, sorularinizla, cevaplarinizla yada makale onerilerinizle konuya katki sununuz.

Tesekkurler

spartacus · #2 08-03-2024, 23:25

Gliyal hücreler.

Farelerde yapılan testlerde, glia hücreleri aktarılan farelerin, diğer farelerden daha akıllı-zeki, hafızalı oldukları gözlemlenmiştir.

Kısaca salt nöronlar üzerine kurgulanan insan davranışları üzerine indirgenmiş etki anlayışı terk edilecektir - bu konuda araştırmalar ve gözlemler daha geniş alanlara ve detaya indikçe -ilişki ağı çözümlendikçe- çeşitli mekanizmaların indirgenmiş kompleksler değil, ancak bütünde-sistemde- anlam kazandığı da fark edilir olacaktır, yani hiç bir paça, yalıtık halde, kendi başına anlam ifade etmeyecektir. Organik(örgütlü) sistemlerde her parça, bir ağ yapısı üzerinde, belirli bir işlevi yerine getirir, tüm bu ayrı, ayrı eylem, işlevler, ağ merkezli bütünleştiğinde, çeşitli yetiler, ozellikler, fonksiyonları açığa çıkartır, bu yetiler, fonksiyonlar, idealist bakış açısıyla sistemin herhangi bir parçasına atfedilemeyeceği gibi, indirgenemez de -> materyalist diyalaktik.

Glia hücreleri çoğunlukla sinir sisteminin tutkalı olarak bilinirler. Fakat bu kesin değildir. Günümüzde nörobilim glia hücreleri için dört ana işlev tanımlamıştır: sinir hücrelerini sarmak ve onları bir arada tutmak, sinir hücreleri için besin ve oksijen sağlamak, bir sinir hücresini diğerlerinden ayırmak, patojenleri imha etmek ve ölü sinir hücrelerini kaldırmak. Yüzyıldan daha uzun bir süreden beri sinir iletiminde hiçbir rolünün olmadığı düşünülüyordu. Her ne kadar iyi olarak anlaşılabilir olmasa bile, nöroglialar sinir iletimini ayarlar.[5][6][7] Böylece sinir iletiminde rollerinin olmadığı düşüncesi geçerliliğini kaybetti.[5]

https://tr.wikipedia.org/wiki/Glia_h%C3%BCcresi

http://www.olaganustukanitlar.com/fa...i-nakledilmis/

Alvin · #3 16-03-2024, 07:29

Gliyal hakkinda bir kac makale:

https://evrimagaci.org/sinirbilim-ve...in-tipleri-311
https://www.scientificamerican.com/a...-thought-what/
https://www.sciencedirect.com/scienc...846?via%3Dihub
https://www.sciencedirect.com/topics...ry/glial-cells

Alvin · #4 16-03-2024, 08:24

spartacus´isimli üyeden Alıntı

indirgenmis etki anlayisi

yani hic bir paca, yalitik halde, kendi basina anlam ifade etmeyecektir.

Bilmiyorum, sen beyin bilimlerini kacinci yuzyil idealist kitaplarindan takip ediyorsun ama neuroscience dedigimiz sey, indirgemeci bir yaklasimi benimsemek yerine birlestirici bir yaklasimi tercih eder. Bunu sana bir kac kez soyledim, anlattim, saatlerce yazdim. Hala da ayni seyi iddia ediyorsun. Diyorum ki, beyin ve zihin gibi karmasik sistemlerin tamamen/salt indirgenmis sekilde anlasilamaz. Genellikle sinir hucrelerinin (noronlar) aktivitesini ve beyin bolgelerinin islevlerini inceleyerek ise koyulmalari, sadece hucre temelli yaklastiklari anlamina gelmez. Adamlar daha genis baglamsal ve butunsel bir anlayis ile calismalarini yaparlar, hastalarini tedavi ederler. Yani, beyin bilimciler yada doktorlar, sinirsel duzeyden bilissel ve duygusal sureclere kadar uzanan bir dizi seviyeyi inceliyorlar. Bu seviyeler arasinda etkilesim ve iliskiye bakarlar, genetige bakarlar, ekonomik-sosyal iliskilerine bakarlar, neuronuna bakarlar. Bakarlar da bakarlar.

Sana kim "bir paca, yalitik halde, kendi basina anlam ifade ediyor" dedi?

Diyelim ki, depresyondasin. Hastaneden randevu aldin ve klinik bir psikologa, yada klinik neuropsychologiste gittin diyelim. Sen inanmiyorsun boyle seylere de, gittin diyelim. Adam, psikoloji doktoru (PsyD.) kalkiyor, depresyonu norotransmitterlerin dengesizligiyle iliskilendirebiliyor ve beyindeki belirli bolgelerin (ornegin, limbik sistem, prefrontal korteks) depresyon semptomlari uzerindeki rolunu inceleyebiliyor. Bu normal bir sey. Adamin gorevi bu, eeg, fmri, pet, meg cekecek diyelim. Ve beynine bakacak. Adam doktor, elbette ki, bakacak. Gozunde problem varsa, doktor gozune bakar, midende varsa midene bakar. Bunlar salt indirgemeci degildir. Indirgemeci gibi gorunuyor bazen. Dogru, ama olay sadece bu degil. Inceler adam. Onun gorevi bu. Depresyonun norobiyolojik temellerini anlamaya calisiyor. Ama sadece norobiyolojik temel olarak yaklasmiyor. klinik psikologlarin sadece noron takildigini mi saniyorsun? Adamlar, depresyonun belirtilerini, bireyin yasaminda meydana gelen stresli olaylar, cocukluk deneyimleri, sosyal ve ekonomik durumlari, iliski kalitesi gibi faktorlerle birlikte degerlendirirler. Bu faktorlerin nasil bir araya geldigi ve bireyin duygusal ve bilissel islevselligini nasil etkiledigine de bakarlar. Yav bu da zaten hem norolojik hem bilissel ve duygusal boyutlarini anlamak icin. Ne var bunda. Doktora isini ogretme.

Sizofreninin norobiyolojiktemeli yok mu? Yani, genetik yatkinlik, dopamin ve glutamat dengesizlikleri, sinirsel baglantilar ve beyin yapisal farkliliklar...En basitinden bir tanesini ele al. Genetik faktorler mesela. Bunlar hastaligin olasi gelisimde buyuk bir etkiye sahiptir ve farkli genetik varyantlar, bireylerin sizofreniye olan hassasiyetini etkiler. Dopamin dengesizlikleri de oyle. Ama sadece bu mu? Bunlarin hepsi, kisinin yasaminda deneyimledigi diyelim, stres, travma, aile iliskileri gibi psikososyal faktorlerle birlikte degerlendirirler.

Obsesif Kompulsif Bozuklukta biz sadece serotonin, dopamin ve glutamat gibi norotransmitterlerdeki anormalliklere mi dikkat cekiyoruz? Yapma 'allahini seversen'. Genetik durumlar olmasina ragmen sanki kalkmisiz OCD'yi genetige indirgemisiz. OCD, ele alindiginda, cocukluk travmalari, asiri stresli yasam olaylari, is veya iliski problemleri gibi bi dunya cevresel faktorlerlerle degerlendirilir.

Travma Sonrasi Stres Bozuklugunda, kalkip, sadece olayi, kortizol-hipotalamus-hipofiz-adrenal (HPA) eksenine mi indirgiyoruz? Ki kayisin koptugu ve borularin patladigi yerler bulara. Bak, yine de durumu degerlendirirken kalkip, bir savas, cinsel saldiri, dogal afetler travmasi, ciddi kazalar, aile ici siddet gibi pek cok durum ile degerlendiriyoruz. Boyle degerlendirilmesi lazim cunku. Bunu niye anlatamiyorum.

Benim esim OCD hastasiydi, 3 yil hergun yasadigima lanet ettim. Olayin birinci elden tanigiyim ben. Surecin icindeydim. Masa basindan, kafanda kurup kurup itham ediyorsun.Biraz anlamaya calis, anlamaya. Bak bakalim ben ne diyorum.

Kalkip, on kere sana anlatmama ragmen, "yani hic bir paca, yalitik halde, kendi basina anlam ifade etmeyecektir" diyorsun.

Yav, etmez tabii, eder diyen kim!

Yukarida anlattim durumu, daha da itiraz edersen, ya keyfi itiraz ettigini yada artik ne okuduysan o anlamsiz seylere baglayacagim. Artik kurtul su bakis acisindan. Daha farkli daha genis bir perspektiften bak. 'bakis acini degistir' (vizontelede miydi neydi bu replik. Al, ac, onu izle biraz, neselen)

Rahatla biraz. Insan sevdigini duzeltir.

spartacus · #5 16-03-2024, 14:30

Alvin´isimli üyeden Alıntı

Bilmiyorum, sen beyin bilimlerini kacinci yuzyil idealist kitaplarindan takip ediyorsun ama neuroscience dedigimiz sey, indirgemeci bir yaklasimi benimsemek yerine birlestirici bir yaklasimi tercih eder. Bunu sana bir kac kez soyledim, anlattim, saatlerce yazdim. Hala da ayni seyi iddia ediyorsun. Diyorum ki, beyin ve zihin gibi karmasik sistemlerin tamamen/salt indirgenmis sekilde anlasilamaz. Genellikle sinir hucrelerinin (noronlar) aktivitesini ve beyin bolgelerinin islevlerini inceleyerek ise koyulmalari, sadece hucre temelli yaklastiklari anlamina gelmez. Adamlar daha genis baglamsal ve butunsel bir anlayis ile calismalarini yaparlar, hastalarini tedavi ederler. Yani, beyin bilimciler yada doktorlar, sinirsel duzeyden bilissel ve duygusal sureclere kadar uzanan bir dizi seviyeyi inceliyorlar. Bu seviyeler arasinda etkilesim ve iliskiye bakarlar, genetige bakarlar, ekonomik-sosyal iliskilerine bakarlar, neuronuna bakarlar. Bakarlar da bakarlar.

Sana kim "bir paca, yalitik halde, kendi basina anlam ifade ediyor" dedi?

Sakin ol kovboy

Yine ne demişsem çarpıtıp çorbaya çevirmişsin, anlayana kadar oku. Tekrar yazmayayım.

Alvin´isimli üyeden Alıntı

Diyelim ki, depresyondasin. Hastaneden randevu aldin ve klinik bir psikologa, yada klinik neuropsychologiste gittin diyelim.

İşte yazdıklarımı anlamadığının bir başka ispatı daha.
Bir sistem bütünlüğünde edinilen yeti = X olsun

Sistemin parçaları, A,B,C,D,E,F,G,E,H, Olsun

B arıza yaparsa => X yetisi arızalanır veya açığa çıkmaz, ama bu X=B anlamına gelmez. Kısaca B, C namına tek başına işlev sahibi olmadığı gibi, tek başına sonuçlandıran yapı anlamına da gelmez.

Elbette testler yapılmalı, X yetisinde yaşanılan sorunun kaynağı bulunmalıdır, bu durumun sebebi parçalar veya herhangi birisi olabileceği gibi, ortamda olabilir(örneğin ihtiyaç duyulan J kimyasalı eksiktir, oradan doğru ince bağırsağa yol alırsın, al sana sistem bütünlüğüne dahil olan bağırsak)

Sen şu irade meselesinde örnek olarak verdiğin kaynaklara, piyasada dolaşan sözde bilim aslında sizden önce karar veren NÖRONLARDIR diyen ahmaklara fazla kapılmışsın. İfademi, neye değindiğim veya eleştirdiğimi anlayabildin mi? Hayır ne zaman parça önemsizdir demişim, YÜKELENEN ANLAM(X) BAKIMINDAN TEK BAŞINA belireyiciliği, ANLAMI YOKTUR DEMİŞİM. Anladın mı kovboy

Sana tavsiyem serotonin oranlarına bir baktırman, ciddi odaklanma ve algılama sorunları yaşıyor gibisin.

A+B+C+D+E+F = X ise
X=A olabilir mi?

Bunu ifade etmek başka, bunu dile getiren kişiye, ne yani parçalardan herhangi birisi arızalandığında, bunlara bakılmayacak mı gibi absürt itiraz başkadır. Parçalardan meydana gelen bir bütün veya açığa çıkan yetilerden söz eden birisi, parçalar önemsiz der mi? Demiş mi? Hayır, nereden uydurdun bu kanıyı? Parçaların bütünlüğünde açığa çıkan yeti, bütünden söz etmek, parçaların değerine de atıf değil midir özünde? Parçalar, parça yok bütün de yok, bir parça eksik, bütün de eksik olur demektir de bu

Önyargılısın, sanıyorsun ki sinirleniyorum, duygu sahibi değilim, üstelik ciddi bir çekirge üstünlük kompleksi gösteriyorsun v.s, hayır ciddi konular, lakaitliğe gelmez Alvin, ben konu başlıklarına göre davranırım, aksine bunu genelde kafası karışık, nereye çeksen oraya sündüren ciddiyetsiz kişi ve anlayışlar yapar.

Bu arada siz karar vermeden önce nöronlar karar vermiştir diyenler, madem mesele hücrelere değin inmektedir, Glia hücrelerinden söz etmezler, neden?

Alvin · #6 16-03-2024, 19:48

Sen gercekten de yazdiklarimi anlayamiyorsun yada algilamakta gucluk cekiyorsun. Ben, yazdiklarimdan sorumluyum, sen algiladigindan sorumlusun. Senin orneginden gidelim.
Yukarida bir ornek verdin. Buna gore bir sistem var. Esitlige yada ifadeye diyelim, bakarsak, bu sistem butunlugundeki yeti (X) ile sistemin parcalari (A, B, C, D, E, F, G, H) arasinda iliski var sonucuna variriz. Yani, B parcasinda gerceklesen problem, (B arizalanirsa), X yetisinin etkilenebilecegini gosterir. Fakat bu, B'nin tek basina islev sahibi veya sonuclandirici bir yapi oldugu anlamina gelmez. B'nin arizalanmasi X yetisine zarar verebilir, etkileyebilir, boyle diyebiliriz. X yetisi, sadece B'nin arizalanmasiyla yada problem yasamasiyla da sinirli degildir. Diger parcalarin arizalanmasi veya diger faktorler de X yetisini etkileyebilir. Eger ki, X yetisi karmasik bir yapiya sahipse, ki oyle farz edelim, tek bir parcanin durumunun X yetisinin tamamini belirlemede tek belirleyici oldugunu soyleyemeyiz. Gunluk hayattan somutlastirirsak eger, evini dusun. evinin guvenligi, sadece bir parcanin, ornegin bir kapinin kilidinin durumuna bagli degil. Evdeki her parca, alarm sistemi, kapilar, pencereler, guvenlik kameralari vb. bir araya geldiginde evin guvenligini saglar. Kapinin kilidinin arizalanmasi, evin guvenligini belkide etkilenebilir, ancak diger onlemler (alarm sistemi, guvenlik kameralari, diger kapilar ve pencerelerin kilitleri) sayesinde guvenlik saglanabilir. Yani, evin guvenligi, tek bir parcanin durumuna bagli degil, tum parcalarin etkilesimi ve katkisiyla saglanir. Bir ekosistemin dengesi, sadece bir turun populasyonuna mi baglidir? Hayir. Tum organizmalar arasinda karmasik bir etkilesim agi vardir. Ornegin, bir ormandaki agaclarin populasyonu, o bolgedeki diger turlerin (ornegin, kuslar, bocekler, kemirgenler, dinozorlar vb.) hayatlarini dogrudan etkiler. Eger agac populasyonu azalirsa, bu durum ormanda yasayan diger organizmalarin yasam alani ve beslenme kaynaklarini da etkiler. Ayni sekilde, bu diger organizmalarin populasyonlari da degisiklik gosterebilir ve bu, tum ekosistemi etkileyebilir. Buradan cikan sonuc su olabilir ki, X, sadece H' ile degil, bir butun olarak ve tum organizmalarin arasindaki etkilesim ile aciklanir. Bizim soyledigimiz bu. Senin ne anladigindan ben sorumlu degilim.

"A+B+C+D+E+F = X ise
X=A olabilir mi?"

Bak yine tekrar ediyorsun. Kafanda benle ilgili, soylediklerimle ilgili zayif bir arguman kuruyorsun ki ben ifade etmemisim; ifade bana ait degil, oradan kalkip, saman adam dovuyorsun. Eger ki X dedigimiz olgu, A, B, C, D, E ve F'nin toplamiysa, bu direkt X=a diyemeyiz. "niye diyemeyiz"i yukarida anlattim. X, A'nin disinda diger harflerden (B, C, D, E, F) olusan bir toplam. Esitlikte X'in A'ya esit olmasi durumu, diger harflerin degerinin goz ardi edilmesi olur. Bunu burada yapan var mi? Yok. Herhangi bir organizma oldugunu dusun. Senin yasam suren, genetik faktorlerden (A), cevresel etkilerden (B), beslenme aliskanliklarindan (C), yasadigin stres seviyesinden (D), hastalik riskinden (E) ve diger yasam kalitesi faktorlerinden (F) kaynaklaniyor diyelim. Bu yasam suresine de X diyelim. Yani senin ifadenle, X = A + B + C + D + E + F olsun. Simdi , senin yasam suren, bu denkleme gore, sadece genetik faktorlerden (A) kaynaklanmadigi ve baska faktorler de icerdigi icin, A=X olmaz.

Madem beyin konusuyoruz, ve senin de itirazlarin var bu konularda. Ayni denklemin degiskenlerini degistirelim ve tekrar kuralim. Bir beyin bolgesinin aktivitesi hakkinda spesifik konusalim. O bolgedeki noronlar atesleniyor. Ateslenme oranini etkileyen faktorler var. Mesela, sinaptik baglantilar ve kimyasal sinyaller gibi baska faktorler. Bu bolgedeki toplam aktiviteyi X olarak adlandiralim, yani X = A + B + C + D + E + F olsun. Burada A, noronlarin atesleme orani olsun; B, sinaptik baglantilarin gucu olsun; C, norotransmitter seviyeleri olsun; D, hormonal etkiler olsun; E, beyin dalgalari olsun ve F, diger noral faktorler olsun. Eger X'in yani- bolgedeki toplam aktivite- sadece noronlarin atesleme oranina (A) esitlersek yada indirgersek, diger noral faktorler (sinaptik baglantilarin gucu, norotransmitter seviyeleri, hormonal etkiler, beyin dalgalari, diger noral faktorler) goz ardi edilir ve bunu goz ardi eden yok.

Sen, kafanda baska seyler kuruyorsan yada yanlis anlamlara variyorsan yazdiklarimdan, bu; senin algindaki bir problemdir ve "Sana tavsiyem serotonin oranlarina bir baktirman, ciddi odaklanma ve algilama sorunlari yasiyor" olabilirsin. Ki, algi problemini de serotine indirgeyemezsin, cunku isin icinde, beynin normal islevini engellleyen baksa faktorler de vardir.

Ozgur irade olayini da hala anlayamadin. Yada ben kendimi anlatamadim. Bu arada ben de sinirli degilim, elestirel dusunecegim diye, olmadik seyler ifade ediyorsun. O yuzden rahatla diyorum, dusun, baska seyler yap, daha sonra tekrar oku yazdigimi lutfen. Bunda bir problem yok.

spartacus · #7 16-03-2024, 20:34

E be kovboy
Yazımda sana dair tek bir cümlem var mıydı ve senin söylediğini ifade ettiğim, bırak yarası olan gocunsun. Hem anlamıyorsun hem cevap yazıyorsun, seni anlamak gibi bir sorunum yok ve anlasam da gerekmiyor da.

Sen serotonin baktır gerçekten

Alvin´isimli üyeden Alıntı

Ozgur irade olayini da hala anlayamadin. Yada ben kendimi anlatamadim. Bu arada ben de sinirli degilim, elestirel dusunecegim diye, olmadik seyler ifade ediyorsun. O yuzden rahatla diyorum, dusun, baska seyler yap, daha sonra tekrar oku yazdigimi lutfen. Bunda bir problem yok.

Ben mi anlayamadım, sen kavramları idealistçe yanlış içeriklediğin için sapıtmakta mısın?

Sen anlayamazsın, önce soyutlama nedir öğren, kavramları doğru konumlandır zaten anlamış olacaksın, o kadar basit izah ettik, özgürlük koşulla, ortamla ilgilidir ve özne o çevreden, edinimlerinden, veri deposundan, bilinç faktöründen-etkisinden, etkilenmesinden, dolayısıyla iradi mekanizmalar üzerindeki etkisinden de yalıtık ele alınamaz dedik, daha ne yapalım? Duyuların dışa dönük çalışır değil mi? Özgürlüğü nerede aradın sen öyle?

Sen idealistsin, ben materyalist, seninle benim kavramlara verdiğim içerik farklıdır, ben olguya, çevreye, ortama, bütünsel etki-tepki, ilişkilere ve dahili özneye ve öznenin iç, dış dünya ile olan tüm dahili, harici ilişkilerine bakarım, her kavramı, veriye, olguya dayalı yorumlar, bağlantı kurar, içeriklendiririm... Özgürlük dedin mi bu kavram öznenin sınırlarını aşar, ortam, çevre faktörü ve elbette seçim-tercih olanakları önemli, belirleyici faktör haline gelir ve eğer tercih, seçim olanağı varsa=özgürlük de vardır, şu oranda veya bu orandadır, işin bu kısmı ayrıca ele alınıp, tartışılabilir, özgürlük namına, iradenin neyi seçtiği, nasıl seçtiği değil, seçilebilir ortamın varlığı ve bilince edilmişliğidir(öznenin seçeneklere dair tecrübeleri, farkındalığı) bizi ilgilendiren...

Alvin · #8 16-03-2024, 20:57

Alvin´isimli üyeden Alıntı

Sen gercekten de yazdiklarimi anlayamiyorsun yada algilamakta gucluk cekiyorsun. Ben, yazdiklarimdan sorumluyum, sen algiladigindan sorumlusun. Senin orneginden gidelim.
Yukarida bir ornek verdin. Buna gore bir sistem var. Esitlige yada ifadeye diyelim, bakarsak, bu sistem butunlugundeki yeti (X) ile sistemin parcalari (A, B, C, D, E, F, G, H) arasinda iliski var sonucuna variriz. Yani, B parcasinda gerceklesen problem, (B arizalanirsa), X yetisinin etkilenebilecegini gosterir. Fakat bu, B'nin tek basina islev sahibi veya sonuclandirici bir yapi oldugu anlamina gelmez. B'nin arizalanmasi X yetisine zarar verebilir, etkileyebilir, boyle diyebiliriz. X yetisi, sadece B'nin arizalanmasiyla yada problem yasamasiyla da sinirli degildir. Diger parcalarin arizalanmasi veya diger faktorler de X yetisini etkileyebilir. Eger ki, X yetisi karmasik bir yapiya sahipse, ki oyle farz edelim, tek bir parcanin durumunun X yetisinin tamamini belirlemede tek belirleyici oldugunu soyleyemeyiz. Gunluk hayattan somutlastirirsak eger, evini dusun. evinin guvenligi, sadece bir parcanin, ornegin bir kapinin kilidinin durumuna bagli degil. Evdeki her parca, alarm sistemi, kapilar, pencereler, guvenlik kameralari vb. bir araya geldiginde evin guvenligini saglar. Kapinin kilidinin arizalanmasi, evin guvenligini belkide etkilenebilir, ancak diger onlemler (alarm sistemi, guvenlik kameralari, diger kapilar ve pencerelerin kilitleri) sayesinde guvenlik saglanabilir. Yani, evin guvenligi, tek bir parcanin durumuna bagli degil, tum parcalarin etkilesimi ve katkisiyla saglanir. Bir ekosistemin dengesi, sadece bir turun populasyonuna mi baglidir? Hayir. Tum organizmalar arasinda karmasik bir etkilesim agi vardir. Ornegin, bir ormandaki agaclarin populasyonu, o bolgedeki diger turlerin (ornegin, kuslar, bocekler, kemirgenler, dinozorlar vb.) hayatlarini dogrudan etkiler. Eger agac populasyonu azalirsa, bu durum ormanda yasayan diger organizmalarin yasam alani ve beslenme kaynaklarini da etkiler. Ayni sekilde, bu diger organizmalarin populasyonlari da degisiklik gosterebilir ve bu, tum ekosistemi etkileyebilir. Buradan cikan sonuc su olabilir ki, X, sadece H' ile degil, bir butun olarak ve tum organizmalarin arasindaki etkilesim ile aciklanir. Bizim soyledigimiz bu. Senin ne anladigindan ben sorumlu degilim.

"A+B+C+D+E+F = X ise
X=A olabilir mi?"

Bak yine tekrar ediyorsun. Kafanda benle ilgili, soylediklerimle ilgili zayif bir arguman kuruyorsun ki ben ifade etmemisim; ifade bana ait degil, oradan kalkip, saman adam dovuyorsun. Eger ki X dedigimiz olgu, A, B, C, D, E ve F'nin toplamiysa, bu direkt X=a diyemeyiz. "niye diyemeyiz"i yukarida anlattim. X, A'nin disinda diger harflerden (B, C, D, E, F) olusan bir toplam. Esitlikte X'in A'ya esit olmasi durumu, diger harflerin degerinin goz ardi edilmesi olur. Bunu burada yapan var mi? Yok. Herhangi bir organizma oldugunu dusun. Senin yasam suren, genetik faktorlerden (A), cevresel etkilerden (B), beslenme aliskanliklarindan (C), yasadigin stres seviyesinden (D), hastalik riskinden (E) ve diger yasam kalitesi faktorlerinden (F) kaynaklaniyor diyelim. Bu yasam suresine de X diyelim. Yani senin ifadenle, X = A + B + C + D + E + F olsun. Simdi , senin yasam suren, bu denkleme gore, sadece genetik faktorlerden (A) kaynaklanmadigi ve baska faktorler de icerdigi icin, A=X olmaz.

Madem beyin konusuyoruz, ve senin de itirazlarin var bu konularda. Ayni denklemin degiskenlerini degistirelim ve tekrar kuralim. Bir beyin bolgesinin aktivitesi hakkinda spesifik konusalim. O bolgedeki noronlar atesleniyor. Ateslenme oranini etkileyen faktorler var. Mesela, sinaptik baglantilar ve kimyasal sinyaller gibi baska faktorler. Bu bolgedeki toplam aktiviteyi X olarak adlandiralim, yani X = A + B + C + D + E + F olsun. Burada A, noronlarin atesleme orani olsun; B, sinaptik baglantilarin gucu olsun; C, norotransmitter seviyeleri olsun; D, hormonal etkiler olsun; E, beyin dalgalari olsun ve F, diger noral faktorler olsun. Eger X'in yani- bolgedeki toplam aktivite- sadece noronlarin atesleme oranina (A) esitlersek yada indirgersek, diger noral faktorler (sinaptik baglantilarin gucu, norotransmitter seviyeleri, hormonal etkiler, beyin dalgalari, diger noral faktorler) goz ardi edilir ve bunu goz ardi eden yok.

Sen, kafanda baska seyler kuruyorsan yada yanlis anlamlara variyorsan yazdiklarimdan, bu; senin algindaki bir problemdir ve "Sana tavsiyem serotonin oranlarina bir baktirman, ciddi odaklanma ve algilama sorunlari yasiyor" olabilirsin. Ki, algi problemini de serotine indirgeyemezsin, cunku isin icinde, beynin normal islevini engellleyen baksa faktorler de vardir.

Ozgur irade olayini da hala anlayamadin. Yada ben kendimi anlatamadim. Bu arada ben de sinirli degilim, elestirel dusunecegim diye, olmadik seyler ifade ediyorsun. O yuzden rahatla diyorum, dusun, baska seyler yap, daha sonra tekrar oku yazdigimi lutfen. Bunda bir problem yok.

Biz, olayi aciklarken boyle aciklariz:

(a) Depresyonun cok fazla biyolojik unsurları bulunmasına rağmen, psikolojik ve sosyal/kültürel etkenler de önemli katkılar yapar.

(b) Yeme bozuklukları daha çok sosyal ve kültürel faktörlerden etkilenir.

(c) Bu örnekte şizofreni, en fazla biyolojik/genetik etkilere sahip olan bozukluklar kümesidir; ancak, şizofrenide bile, psikolojik ve sosyal/kültürel etkenlerin semptomlar ve hastalığın gelecekteki seyri üzerinde etkisi olabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır. [*]

Buna da multidimensional models yaklasimi denir ki, psikolojik bir sorunu ornegin sadece beyindeki kimyaya indirgemez.

spartacus · #9 16-03-2024, 21:07

Olayı açıklamak?
Ne açıkladın sen şimdi? hangi olay?
Konu ne?

Evli, asgari ücret 17.000, kira 15.000, 1 eş, 2 çocuk... Gel de çeşitli faktörlerden birisiyle(belirteyim de sadece omu diye, sanki ben sadece bu sebepledir demişim gibi bir algı oluşturup çarpıtma) depesyona girme...

Yine çarpıttın, sana sınır yok, dilediğin gibi evir, çevir, devir, idealistler hep böyledir, kafaya ne, nasıl eserse boca edip, bulanıklaştırır, buradan da muhatabına yargı üretir, biz böyle tanımlarız diye, iyi mi?

Hangi ifademde depresyon nedir gibi bir ifadem oldu ya da bir olaydan söz ettim ve bir tanım verdim?

Alvin · #10 16-03-2024, 21:08

Sen materyalist- ne demekse- sanki biz maddi evreni reddediyoruz, tanrilarin, ufurukculerin pesinden kosuyoruz- olabilirsin. Ve beni parcalari birbirinden iliskisiz sekilde aldigimi iddia edebilirsin. Sen bana dair herseyi iddia edebilirsin. Bu benimle ilgili bir durum degil.

Sana yukarida anlattiklarimdan cikan sey su: bu parcalar birbiri ile iliskili. Hersey birbiri ile iliskili. Olayi cok yonlu ele almaliyiz deyince beni idealistlikle sucluyorsun. Sana yuz tane ornek verdim, anektot aktardim. Kalktin iki mesaj once denklem kurdun.

Neydi, bir politikaci vardi. Ismini unuttum. Evet, Perincek. Kusura bakma ama perincek de her onune geleni ajan bilmem ne diye sucluyor ya, sen de kafanda bir idealist canavarla dolasiyorsun ve herkesi idealistlikle itham ediyorsun.

Bu ithamlar bizim iletisimimizi kisisellestirir. Olmamasi lazim. Itirazin varsa, bilgiye yonelik yap. Destegin varsa da soyle, beraber dayanisma kuralim.